3 01 Slachtofferhulp en herstelbemiddeling - WODC

More documents

Recommendations

Info

Justitiële verkenningen, jrg. 27, nr. 3, 2001 51 het slachtoffer op de hoogte blijft van de ontwikkelingen in zijn zaak. Ook helpt hij het slachtoffer bij het voorbereiden van zijn eventuele schadevergoedingsclaim. In Denemarken, IJsland en Zweden presenteert de advocaat vervolgens namens het slachtoffer de schadevergoedingsclaim in de rechtszaal. In Noorwegen is deze taak in beginsel nog voorbehouden aan de officier van justitie maar in de praktijk wordt dit wel regelmatig aan de slachtofferadvocaat overgelaten. In de rechtszaal kan de advocaat over de belangen van het slachtoffer waken door bijvoorbeeld de rechtbank te verzoeken de zaak achter gesloten deuren te horen of het slachtoffer buiten de fysieke aanwezigheid van de verdachte zijn verklaring af te laten leggen. De begeleidende taak van de advocaat behelst overigens méér dan alleen juridische werkzaamheden. Van hem wordt tevens verwacht dat hij het slachtoffer moreel bijstaat en dat hij hem adviseert met betrekking tot hulpverlenende instanties waartoe hij zich kan wenden. Voor dit deel van de begeleiding kan er echter ook een (onbezoldigde) ‘steunpersoon’ aan het slachtoffer worden toegewezen. Meestal is dit dan iemand van slachtofferhulp of een andere hulpverlenende instantie. Alhoewel er in genoemde noordelijke landen lang en hard gestreden is voor invoering van het recht van het slachtoffer op een advocaat die méér dan een strikt passieve rol mag vervullen, is er op het functioneren van de slachtofferadvocaten in de praktijk wel het één en ander aan te merken. Zo heeft Deens onderzoek aangetoond dat slachtofferadvocaten hun taak vaak minimalistisch opvatten en zich bij voorkeur beperken tot het in de rechtszaal toelichten van de schadevergoedingsclaim van het slachtoffer (Hansen, 1994). Ook in Noorwegen bestaat er kritiek op het functioneren van de slachtofferadvocaten. Uitzonderingen daargelaten wordt de rol van slachtofferadvocaat vaak vervuld door de jongste stagiaire van een advocatenkantoor omdat het een tijdrovende en financieel onaantrekkelijke taak is waar voor een commercieel ingesteld kantoor weinig eer aan valt te behalen. Met betrekking tot de toegevoegde waarde die de slachtofferadvocaat voor het Nederlandse strafproces zou kunnen hebben is ons in de loop van het onderzoek een aantal zaken opgevallen. Allereerst lijkt de aanwezigheid van advocaten voor slachtoffers van zeden- en geweldsdelicten in de noordelijke landen een negatief effect te hebben op de informatieverstrekking aan overige slachtoffers. Politie en justitie gaan ervan uit dat de rechten van slachtoffers door toedoen van de slachtofferadvocaten gewaarborgd worden, maar er is daarbij geen speciale aandacht meer voor diegenen die het zonder advocaat moeten stellen en dus enkel op de persoonlijke inzet van de strafrechtsautoriteiten zijn aangewezen. In de discussie over het invoeren van advocaten voor slachtoffers van ernstige misdrijven moet men zich dan ook bewust zijn van het gevaar dat dit ten koste kan gaan van de zorg voor slachtoffers in het algemeen. Daarnaast is het ook van belang te benadrukken dat veel van de taken
Nederlandse slachtofferbeleid in een rechtsvergelijkend perspectief 52 die de Scandinavische slachtofferadvocaten op zich nemen in Nederland al grotendeels door de netwerkpartners zelf worden uitgevoerd. Spreekrecht Tijdens de behandeling bij het Haagse gerechtshof van de zaak-Van Cotthem in januari 2001 stelde de Haagse advocaat-generaal voor om slachtoffers en nabestaanden van ernstige verkeersdelicten, zedenmisdrijven en levens- en geweldsdelicten een algemeen spreekrecht in de rechtszaal te geven. Op dit moment mag het slachtoffer enkel zijn schadevergoedingsclaim toelichten. Het wordt in de praktijk nog maar zelden toegestaan dat het slachtoffer zich buiten dat kader begeeft. Wel bestaat er op experimentele basis in de arrondissementen Roermond, Leeuwarden, Almelo, Dordrecht en meer recentelijk Maastricht een vorm van ‘schriftelijk spreekrecht’. In deze arrondissementen kunnen slachtoffers een schriftelijk verslag bij justitie indienen waarin zij hun beleving van het misdrijf beschrijven en de invloed die het misdrijf op hun leven en welbevinden heeft gehad. Dit verslag wordt dan aan het strafdossier toegevoegd. Elders in Europa zijn de mogelijkheden voor het slachtoffer om zich persoonlijk tot het gerecht te richten eveneens doorgaans beperkt. In landen die (een variatie op) het voegingsmodel kennen (onder meer België, Frankrijk, Griekenland, Luxemburg, Nederland, Spanje, Turkije en Zwitserland) dient het slachtoffer zich in dit verband te beperken tot een toelichting op zijn schadeclaim. De Europese common law jurisdicties (Engeland, Ierland, Schotland, Malta en Cyprus) kennen van oudsher geen enkele vorm van spreekrecht voor slachtoffers, zelfs niet met betrekking tot een eventueel aan hen toe te kennen schadevergoeding. In deze situatie is voor wat betreft Ierland en – in mindere mate – Engeland in de jaren negentig echter enige verandering gekomen. Sinds 1993 moet de Ierse strafrechter in zeden- en overige geweldszaken bij het bepalen van de straf rekening houden met de gevolgen van het misdrijf voor het slachtoffer. Indien nodig mag het gerecht kennis nemen van bewijsstukken over deze gevolgen. Het slachtoffer heeft daarbij het recht om, als hij dat wil, persoonlijk zijn verhaal te komen doen. Maar het bewijs mag ook schriftelijk geleverd worden in de vorm van een Victim Impact Statement of Victim Impact Report. Dit verslag wordt door de politie of soms door een psychiater of psycholoog in overleg met het slachtoffer opgesteld. In de praktijk ontvangen de gerechten nu met enige regelmaat dergelijke schriftelijke verslagen. Van het persoonlijke spreekrecht wordt echter maar mondjesmaat gebruik gemaakt. Verder is het interessant dat de Ierse Victim Impact Statement lang niet altijd ten nadele van de verdachte werkt. We hebben ook verslagen gezien waarin het slachtoffer vertelde lichamelijk en/of geestelijk goed hersteld te zijn na het misdrijf. Aangezien de Ierse rechter de gevolgen voor het slachtoffer moet meewe-
Page 1 and 2: 3 Justitiële verkenningen jaargang
Page 3 and 4: Colofon Justitiële verkenningen is
Page 5 and 6: Justitiële verkenningen, jrg. 27,
Page 11 and 12: De professionalisering van slachtof
Page 21 and 22: Evaluatie regelgeving Terwee De bev
Page 23 and 24: Evaluatie regelgeving Terwee 22 Fig
Page 25 and 26: Evaluatie regelgeving Terwee 24 Fig
Page 27 and 28: Evaluatie regelgeving Terwee 26 dan
Page 29 and 30: Evaluatie regelgeving Terwee 28 den
Page 31 and 32: Evaluatie regelgeving Terwee 30 zet
Page 33 and 34: Slachtoffers in de strafrechtsplegi
Page 45 and 46: Nederlandse slachtofferbeleid in ee
Page 51: Nederlandse slachtofferbeleid in ee
Page 59 and 60: Het getraumatiseerde slachtoffer Be
Page 61 and 62: Het getraumatiseerde slachtoffer 60
Page 71 and 72: Bemiddeling in relatie tot het stra
Page 83 and 84: Herstelbemiddeling in de praktijk 8
Page 99 and 100: Herstelrecht en strafrecht 98 herst
Page 101 and 102: Herstelrecht en strafrecht 100 meth
Page 103 and 104:
Herstelrecht en strafrecht 102 intr
Page 105 and 106:
Herstelrecht en strafrecht 104 De t
Page 107 and 108:
Herstelrecht en strafrecht 106 Staa
Page 109 and 110:
Herstelrecht en strafrecht 108 Lite
Page 111 and 112:
Family group conferencing Kantteken
Page 113 and 114:
Family group conferencing 112 klein
Page 115 and 116:
Family group conferencing 114 immer
Page 117 and 118:
Family group conferencing 116 en mo
Page 119 and 120:
Family group conferencing 118 daris
Page 121 and 122:
Family group conferencing 120 onder
Page 123 and 124:
De andere kant van het gelijk Straf
Page 125 and 126:
De andere kant van het gelijk 124 v
Page 127 and 128:
De andere kant van het gelijk 126 B
Page 129 and 130:
De andere kant van het gelijk 128 H
Page 131 and 132:
De andere kant van het gelijk 130 o
Page 133 and 134:
De andere kant van het gelijk 132 l
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
De andere kant van het gelijk 138 -
Page 141 and 142:
De andere kant van het gelijk 140 o
Page 143 and 144:
De andere kant van het gelijk 142 h
Page 145 and 146:
Bijlage International Victimology W
Page 147 and 148:
Bijlage International Victimology W
Page 149 and 150:
Summaries 148 Justitiële verkennin
Page 151 and 152:
Summaries 150 Mediation in relation
Page 153 and 154:
Journaal Het WODC op Internet: www.
Page 155 and 156:
Journaal 154 Plaats: Congresgebouw
Page 157 and 158:
Journaal 156 Centre for advanced ac
Page 159 and 160:
Literatuuroverzicht 158 jaarlijks o
Page 161 and 162:
Literatuuroverzicht 160 7 McNulty,
Page 163 and 164:
Literatuuroverzicht 162 Gevangenisw
Page 165 and 166:
Literatuuroverzicht 164 15 Walker,
Page 167 and 168:
Literatuuroverzicht 166 openbare in
Page 169 and 170:
Literatuuroverzicht 168 komen achte
Page 171 and 172:
Boeken en rapporten 170 kosteloos v
Page 173 and 174:
Boeken en rapporten 172 Heiden-Atte
show all

3 01 Slachtofferhulp en herstelbemiddeling - WODC

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?