3 01 Slachtofferhulp en herstelbemiddeling - WODC

Justitiële verkenningen, jrg. 27, nr. 3, 2001 61
derzochten met behulp van vragenlijsten en interviews in hoeverre deze
drie groepen slachtoffers onderling verschilden. Uit de resultaten volgde
dat proefpersonen die een maand na de mishandeling voldeden aan de
PTSS criteria vaker rapporteerden in hun jeugd te zijn misbruikt, meer
traumatische gebeurtenissen te hebben meegemaakt en meer psychologische
problemen te hebben ervaren in het verleden. De objectieve ernst
van de mishandeling bleek geen voorspellende waarde te bezitten, ofschoon
de door de slachtoffers ervaren ernst dat wel deed: proefpersonen
die zich sterker bedreigd voelden ten tijde van de mishandeling waren
meer vertegenwoordigd in de PTSS groep. Vergeleken bij de
proefpersonen die geen PTSS ontwikkelden, waren meer PTSS-patiënten
verwikkeld in een juridische procedure tegen hun mishandelaar. Met
PTSS geassocieerd bleken verder mentale overgave, verwarring en emotionele
verdoving ten tijde van de mishandeling, alsook vermijdend gedrag
na de mishandeling, overdrijven van de gevolgen en een negatieve
interpretatie van de justitiële afwikkeling van de mishandeling en van de
sociale steun van anderen. Deze verschillen bleken ook op te treden
wanneer herstelde en chronische slachtoffers met elkaar werden vergeleken.
Bovendien bleek dat meer herstelde slachtoffers dan chronische
gehuwd waren op het moment van de mishandeling.
Freedman, Brandes e.a. (1999) onderzochten 236 ziekenhuispatiënten
die het slachtoffer waren geworden van een traumatische gebeurtenis
zoals bedoeld in de DSM-IV. Zeventien procent van deze mensen bleek
te voldoen aan de PTSS criteria. Na een jaar werd een aantal slachtoffers
opnieuw benaderd door de onderzoekers. Ook in dit onderzoek werd
onderscheid gemaakt tussen proefpersonen die nooit aan de PTSS criteria
hadden voldaan, proefpersonen die dat vier maanden na het trauma
wel deden, maar na een jaar niet meer, en chronische PTSS-patiënten.
Freedman e.a. vonden dat depressieve symptomen de beste voorspellers
waren van PTSS, zowel op korte als lange termijn.
De bovenstaande resultaten werden in verschillende onderzoeken gerepliceerd,
hoewel soms enigszins afwijkende bevindingen worden gerapporteerd
(Jeavons, 2000). Zo vonden Ehlers, Mayou e.a. (1998) dat ook
geslacht een voorspellende waarde bezit, in de zin dat vrouwen bevattelijker
zijn voor PTSS dan mannen.
Uit het bovenstaande kan worden geconcludeerd dat niet elk slachtoffer
van een (gewelds)misdrijf PTSS ontwikkelt. Het omgekeerde geldt
echter evenzeer: uit onderzoek blijkt dat mensen kunnen voldoen aan
alle PTSS criteria met uitzondering van de voorwaarde dat er een acute
traumatische gebeurtenis heeft plaatsgehad. Volgens Scott en Stradling
(1994) kan chronische stress PTSS symptomen veroorzaken die niet te
onderscheiden zijn van ‘echte’ PTSS symptomen. Het hebben van PTSS
is, kortom, geen selectieve indicatie voor het optreden van een traumatische
gebeurtenis: niet iedereen die slachtoffer werd van een misdaad
ontwikkelt PTSS en niet iedereen die PTSS heeft werd slachtoffer van een
bepaald misdrijf. Hoewel de imperfectie van de relatie tussen slachtoffer-