3 01 Slachtofferhulp en herstelbemiddeling - WODC

More documents

Recommendations

Info

Voorwoord 7 dere Europese landen. In vele opzichten loopt het Nederlandse beleid voorop: beduidend meer slachtoffers ontvangen daadwerkelijk een schadevergoeding, zij kunnen op een relatief eenvoudige manier aangeven welke schade zij geleden hebben en de slachtoffergerichte activiteiten van politie en justitie zijn beter geïntegreerd in hun dagelijkse werkzaamheden. Dit succesverhaal betekent volgens de auteurs niet dat er geen verbeteringen meer mogelijk zouden zijn. Integendeel, de Nederlandse wetgeving loopt in een aantal opzichten achter. De auteurs noemen drie buitenlandse rechtspraktijken waaruit Nederland lering zou kunnen trekken: de introductie van slachtofferadvocaten, het spreekrecht voor slachtoffers en de herwaardering van de rol van het slachtoffer tot ‘secundair aanklager’. De auteurs zien het meest in deze laatste oplossing waarbij het slachtoffer niet actief hoeft te participeren maar wel een volwaardige positie in het rechtsproces heeft aan de zijde van de officier van justitie. Het slachtoffer hoeft zich niet meer te schikken in de inferieure rol van getuige en benadeelde partij. E. Rassin sluit het eerste gedeelte af met een studie over getraumatiseerde getuigen. Slachtoffers van gewelddadige misdaden lopen de kans op het ontwikkelen van een posttraumatische stress-stoornis. Deze aandoening heeft niet alleen negatieve gevolgen voor het slachtoffer waarvoor zorgvuldige behandeling is geïndiceerd, maar wellicht ook voor zijn eventuele getuigeverklaring. Traumatische gebeurtenissen worden namelijk herinnerd in de vorm van losstaande, vaak intrusieve beelden, terwijl er tevens vrij uitgebreide hiaten in de herinnering optreden. Verhoorders dienen zich bewust te zijn dat dergelijke hiaten frequent voorkomen en dat deze niet kunnen worden toegeschreven aan onwil tot medewerking van de verhoorde. ‘De stelligheid waarmee slachtoffers hun verhaal doen, de levendigheid van hun traumatische herinneringen en de emotionele manier van vertellen mogen door de verhoorder niet worden opgevat als indicatie voor de waarheidsgetrouwheid van een getuigenverklaring.’ Hoewel het verhoor geen therapeutisch gesprek is, zo concludeert de auteur, dienen verhoorders zich correct en empathisch op te stellen. Een te zakelijke benadering zou kunnen leiden tot verergering van klachten en afname van vertrouwen in de politie. Vervolgens komen vijf artikelen aan bod over herstelbemiddeling. De bijdrage van A.C. Spapens biedt een kort overzicht van vormen van bemiddeling die in Nederland voor, tijdens en na het strafproces worden toegepast. Hij onderscheidt drie hoofdvormen van bemiddeling: schaderegeling, conflictregeling en herstelbemiddeling. Met uitzondering van de schaderegeling op basis van de Aanwijzing Slachtofferzorg zijn deze bemiddelingsvormen het projectmatige stadium nog niet voorbij. Conflictregeling is vooral een aangelegenheid van de politie, met name wanneer het gaat om minder ernstige strafbare feiten. Veel incidenten waarvan geen aangifte is gedaan, zijn geschikt om in de context van buurtbemiddeling te behandelen. Verdere escalatie van problemen kan erdoor worden voorkomen. Wat betreft herstelbemiddeling wijst Spa-
Justitiële verkenningen, jrg. 27, nr. 3, 2001 8 pens op enkele risico’s zoals het aansturen op een lagere straf na een geslaagde bemiddeling. Een ander probleem is of de politiefunctionaris wel kan fungeren als neutrale bemiddelaar. De auteur pleit ervoor dat de randvoorwaarden waaronder herstelbemiddeling kan plaatsvinden, duidelijker worden uitgewerkt. Er moet zijns inziens toegewerkt worden naar een toegankelijk, landelijk gestructureerd aanbod. J. Frijns beschrijft vanuit haar Haagse bemiddelingspraktijk hoe slachtoffers van zware misdrijven met de dader in contact worden gebracht. Ze geeft eerst aan welke motieven, belangen en verwachtingen beide partijen hebben om deel te nemen aan een bemiddelingsgesprek, en benadrukt dat intakegesprekken van groot belang zijn om een ontmoeting te arrangeren. Tijdens die voorgesprekken wordt in veel gevallen duidelijk dat geen confrontatie moet worden aangegaan. Om een indruk te geven hoe de daadwerkelijke ontmoeting verloopt, gaat ze vervolgens in op twee casussen waaruit blijkt dat slachtoffers heel uiteenlopend kunnen reageren op de confrontatie met de dader: de een verzoenend en vergevend, de ander zonder begrip maar met het verlangen meer te weten te komen over het delict en de beweegredenen van de dader. Tenslotte komen drie normatief-theoretische artikelen aan bod waarin wordt nagegaan wat de plus- en minpunten zijn van de herstelrechtelijke en strafrechtelijke benaderingen. Volgens L. Walgrave heeft herstelrecht een sociaal-ethische meerwaarde vergeleken met het strafrecht. Hij acht het strafrecht een gebrekkig middel voor normbevestiging, terwijl de straf een nefaste invloed heeft op de dader. Tevens acht hij het doelbewust toebrengen van leed aan een medemens ethisch verwerpelijk. In het herstelrecht staat niet de straf voorop maar de herstelverplichting; leed kan een secundair gevolg zijn van deze verplichting. Wat de toepasbaarheid betreft laten vergelijkingen met een strafrechtelijke procedure zien dat slachtoffers die een bemiddeling mee hebben gemaakt, hoger scoren inzake tevredenheid over de kansen om hun emoties te uiten, respect voor slachtofferschap en billijkheid van de herstelafspraken. Overigens bleek het communicatieve aspect voor hen belangrijker dan de geboden materiële compensatie. Walgrave concludeert dat de optie van herstelrecht prioriteit heeft boven de optie van strafrecht, hoewel in veel gevallen de hersteldoelstelling ondergeschikt blijft aan bekommernis om de openbare veiligheid. Vervolgens onderwerpt I. Weijers de family group conferences aan een kritische beschouwing. Tijdens deze conferenties die met name in Australië en Nieuw Zeeland justitie-breed worden toegepast, is een belangrijke rol weggelegd voor de ouders, vrienden en bekenden van de jonge dader en de slachtoffers. Het is de bedoeling dat zij actief participeren in de herstelrechtelijke dialoog. Volgens Weijers heeft de conferentie het voordeel dat de morele dimensie van het wangedrag uitgebreid aan de orde kan komen. Maar tegelijk legt de conferentie een zware emotionele en morele last op de schouders van zowel de jongere als het slachtoffer. Er wordt onvoldoende ruimte gegeven voor zelfstandige mo-
Page 1 and 2: 3 Justitiële verkenningen jaargang
Page 3 and 4: Colofon Justitiële verkenningen is
Page 5 and 6: Justitiële verkenningen, jrg. 27,
Page 7: Justitiële verkenningen, jrg. 27,
Page 11 and 12: De professionalisering van slachtof
Page 21 and 22: Evaluatie regelgeving Terwee De bev
Page 23 and 24: Evaluatie regelgeving Terwee 22 Fig
Page 25 and 26: Evaluatie regelgeving Terwee 24 Fig
Page 27 and 28: Evaluatie regelgeving Terwee 26 dan
Page 29 and 30: Evaluatie regelgeving Terwee 28 den
Page 31 and 32: Evaluatie regelgeving Terwee 30 zet
Page 33 and 34: Slachtoffers in de strafrechtsplegi
Page 45 and 46: Nederlandse slachtofferbeleid in ee
Page 59 and 60:
Het getraumatiseerde slachtoffer Be
Page 61 and 62:
Het getraumatiseerde slachtoffer 60
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Bemiddeling in relatie tot het stra
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Herstelbemiddeling in de praktijk 8
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Herstelrecht en strafrecht 98 herst
Page 101 and 102:
Herstelrecht en strafrecht 100 meth
Page 103 and 104:
Herstelrecht en strafrecht 102 intr
Page 105 and 106:
Herstelrecht en strafrecht 104 De t
Page 107 and 108:
Herstelrecht en strafrecht 106 Staa
Page 109 and 110:
Herstelrecht en strafrecht 108 Lite
Page 111 and 112:
Family group conferencing Kantteken
Page 113 and 114:
Family group conferencing 112 klein
Page 115 and 116:
Family group conferencing 114 immer
Page 117 and 118:
Family group conferencing 116 en mo
Page 119 and 120:
Family group conferencing 118 daris
Page 121 and 122:
Family group conferencing 120 onder
Page 123 and 124:
De andere kant van het gelijk Straf
Page 125 and 126:
De andere kant van het gelijk 124 v
Page 127 and 128:
De andere kant van het gelijk 126 B
Page 129 and 130:
De andere kant van het gelijk 128 H
Page 131 and 132:
De andere kant van het gelijk 130 o
Page 133 and 134:
De andere kant van het gelijk 132 l
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
De andere kant van het gelijk 138 -
Page 141 and 142:
De andere kant van het gelijk 140 o
Page 143 and 144:
De andere kant van het gelijk 142 h
Page 145 and 146:
Bijlage International Victimology W
Page 147 and 148:
Bijlage International Victimology W
Page 149 and 150:
Summaries 148 Justitiële verkennin
Page 151 and 152:
Summaries 150 Mediation in relation
Page 153 and 154:
Journaal Het WODC op Internet: www.
Page 155 and 156:
Journaal 154 Plaats: Congresgebouw
Page 157 and 158:
Journaal 156 Centre for advanced ac
Page 159 and 160:
Literatuuroverzicht 158 jaarlijks o
Page 161 and 162:
Literatuuroverzicht 160 7 McNulty,
Page 163 and 164:
Literatuuroverzicht 162 Gevangenisw
Page 165 and 166:
Literatuuroverzicht 164 15 Walker,
Page 167 and 168:
Literatuuroverzicht 166 openbare in
Page 169 and 170:
Literatuuroverzicht 168 komen achte
Page 171 and 172:
Boeken en rapporten 170 kosteloos v
Page 173 and 174:
Boeken en rapporten 172 Heiden-Atte
show all

3 01 Slachtofferhulp en herstelbemiddeling - WODC

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?