3 01 Slachtofferhulp en herstelbemiddeling - WODC
3 01 Slachtofferhulp en herstelbemiddeling - WODC
3 01 Slachtofferhulp en herstelbemiddeling - WODC
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Het getraumatiseerde slachtoffer 62<br />
schap <strong>en</strong> PTSS op het eerste gezicht duidelijk lijkt, zijn er toch tal van<br />
therapeut<strong>en</strong> die ter terechtzitting beargum<strong>en</strong>ter<strong>en</strong> dat de verdachte<br />
daadwerkelijk e<strong>en</strong> verkrachter is, omdat hun cliënte beweert zijn slachtoffer<br />
te zijn geword<strong>en</strong> <strong>en</strong> tev<strong>en</strong>s duidelijke PTSS symptom<strong>en</strong> vertoont<br />
(Boesch<strong>en</strong>, Sales e.a., 1998; Rassin, 1999).<br />
Het verwerk<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> trauma<br />
Wie het slachtoffer wordt van e<strong>en</strong> misdaad moet deze traumatische gebeurt<strong>en</strong>is<br />
verwerk<strong>en</strong>, ongeacht of er sprake is van PTSS. Dit verwerkingsproces<br />
kan op verschill<strong>en</strong>de manier<strong>en</strong> word<strong>en</strong> vormgegev<strong>en</strong>. Eig<strong>en</strong>lijk<br />
kunn<strong>en</strong> bepaalde symptom<strong>en</strong> die k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong>d zijn voor PTSS word<strong>en</strong><br />
geïnterpreteerd als verwerkingsmechanism<strong>en</strong>. Zo zijn de herbeleving<strong>en</strong><br />
imaginaire blootstelling<strong>en</strong> aan de angstaanjag<strong>en</strong>de stimulus met het oog<br />
op uitdoving van de angstrespons. Het vermijdingsgedrag is bij tijd <strong>en</strong><br />
wijle nodig omdat bij het ontbrek<strong>en</strong> daarvan de continue blootstelling<br />
tot uitputting zou leid<strong>en</strong>. Aangezi<strong>en</strong> e<strong>en</strong> omvangrijk perc<strong>en</strong>tage van alle<br />
PTSS-s<strong>en</strong> niet vanzelf overgaat, mag word<strong>en</strong> verondersteld dat de bov<strong>en</strong>g<strong>en</strong>oemde<br />
symptom<strong>en</strong> niet tot voldo<strong>en</strong>de verwerking van het trauma<br />
aanzett<strong>en</strong> (Van der Burg, 1997).<br />
E<strong>en</strong> manier om het trauma te verwerk<strong>en</strong> is er veel over te prat<strong>en</strong>. Vandaar<br />
dat sociale steun (lees: het luister<strong>en</strong>de <strong>en</strong> begripvolle oor van e<strong>en</strong><br />
vertrouwd persoon) e<strong>en</strong> bescherm<strong>en</strong>de werking teg<strong>en</strong> PTSS heeft (Van<br />
der Burg, 1997). Toch is prat<strong>en</strong> zonder meer niet voldo<strong>en</strong>de <strong>en</strong> zelfs ge<strong>en</strong><br />
noodzakelijke compon<strong>en</strong>t in het verwerkingsproces. Het is daarom onverstandig<br />
om slachtoffers van e<strong>en</strong> misdrijf categorisch te verplicht<strong>en</strong> tot<br />
het voer<strong>en</strong> van ‘heilzame’ gesprekk<strong>en</strong>. Van der Burg (1997) ontdekte zelfs<br />
dat spontaan veel prat<strong>en</strong> vlak na e<strong>en</strong> traumatische gebeurt<strong>en</strong>is ge<strong>en</strong> bescherm<strong>en</strong>de<br />
factor is, maar eerder e<strong>en</strong> voorspeller van het optred<strong>en</strong> van<br />
langdurige PTSS klacht<strong>en</strong>. Er zijn nu e<strong>en</strong>maal m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> die gemakkelijk<br />
over e<strong>en</strong> trauma he<strong>en</strong> stapp<strong>en</strong> <strong>en</strong> ge<strong>en</strong> behoefte ervar<strong>en</strong> om erover te<br />
prat<strong>en</strong>. ‘Wie het eerst lacht, lacht het langst, het laatst <strong>en</strong> het best’, concludeert<br />
Van der Burg (1997, p. 132) di<strong>en</strong>aangaande.<br />
M<strong>en</strong>s<strong>en</strong> die wél behoefte hebb<strong>en</strong> hun verhaal te vertell<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> dat<br />
onder bepaalde omstandighed<strong>en</strong> do<strong>en</strong>, wil er <strong>en</strong>ige therapeutische werking<br />
optred<strong>en</strong>. Om te beginn<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t het besprek<strong>en</strong> van het trauma gestructureerd<br />
te geschied<strong>en</strong>. Er moet voldo<strong>en</strong>de tijd voor word<strong>en</strong> g<strong>en</strong>om<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> het slachtoffer moet ongestoord kunn<strong>en</strong> vertell<strong>en</strong>. T<strong>en</strong> tweede<br />
moet<strong>en</strong> niet slechts feit<strong>en</strong>, maar ook de gevoel<strong>en</strong>s van het slachtoffer<br />
word<strong>en</strong> besprok<strong>en</strong>. Ess<strong>en</strong>tieel is verder dat het slachtoffer gedur<strong>en</strong>de de<br />
gesprekk<strong>en</strong> wordt geleerd om het trauma anders te interpreter<strong>en</strong>. E<strong>en</strong><br />
traumatische gebeurt<strong>en</strong>is is uiteraard zeer onaang<strong>en</strong>aam, maar niet<br />
meer dan dat. Veel PTSS-patiënt<strong>en</strong> blijk<strong>en</strong> er allerlei irrationele gedacht<strong>en</strong><br />
op na te houd<strong>en</strong>. Zo overdrijv<strong>en</strong> ze, in gedacht<strong>en</strong>, de ernst van het<br />
trauma, voel<strong>en</strong> ze onnodig drukk<strong>en</strong>de emoties zoals schaamte <strong>en</strong><br />
schuld, of d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> ze te negatief over zichzelf, de (onveilige) wereld <strong>en</strong> de