Dynamiek in islamitisch activisme - Wetenschappelijke Raad voor ...

194
dynamiek in islamitisch activisme
bijzonder algemeen vormend onderwijs door de overheid centraal: de discussie
over artikel 23, lid 7 van de grondwet. Velen vroegen zich af of (islamitisch)
bijzonder onderwijs en integratie in de Nederlandse samenleving wel samengaan.
Dat onderwerp valt buiten de optiek van dit rapport. Dit rapport benadrukt dat in
het Nederland van nu en in de toekomst elke burger, al dan niet godsdienstig,
moslim, christelijk, jood of hindoe, wordt geconfronteerd met andersdenkenden.
Bij uitstek het openbaar onderwijs, dat destijds werd gekenmerkt als neutraal
uit het oogpunt van godsdienst of levensovertuiging, heeft formeel als opgave
aandacht te schenken aan de verscheidenheid in levensbeschouwelijke waarden.
Deze opgave wordt ook, zo blijkt uit onderzoek, door zowel leerlingen, ouders
als leerkrachten belangrijk gevonden, alleen het komt er bij alle andere taken zo
weinig van (Veugelers en De Kat 2005).
Het is echter van belang dat iedere leerling, ongeacht de grondslag van de school
die hij of zij bezoekt, kennisneemt van de verschillende geestelijke stromingen en
hun achtergronden. Die kennis strekt niet alleen tot relativering van eigen geloof
of levensovertuiging, maar vormt ook een noodzakelijke voorwaarde voor het
ontwikkelen van onderlinge tolerantie en respect. Uit diverse recente beleidsstukken
blijkt dat de regering en de Tweede Kamer dit belang onderschrijven,
getuige het voornemen om met ingang van het schooljaar 2006-2007 (in het
kader van waarden en normen en burgerschapsvorming voor het basisonderwijs)
het volgende verplichte kerndoel op te nemen: “De leerlingen leren hoofdzaken
over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving
een belangrijke rol spelen” (Tweede Kamer 2005a). Waar dit leerdoel volgens het
eerdere ‘Besluit kerndoelen primair onderwijs 1998’ was toegespitst op leefgewoonten
en feest- en gedenkdagen, biedt deze algemene formulering de kans op
een diepgravender aanpak van dit onderwerp. En doordat het leerdoel losstaat
van het godsdienst- en levensbeschouwelijk onderwijs, doet zich geen spanning
voor met de grondwettelijk gewaarborgde vrijheid van godsdienst. Omdat het
gaat om een heel recent initiatief, zal de vertaling van dit kerndoel in specifieke
leerdoelen en regels (zoals ook bij andere kerndoelen als Nederlandse taal en
rekenen gebruikelijk is) nog geruime tijd in beslag nemen. De wrr vindt dat
hier voortvarendheid geboden is. Specifieke leerdoelen, aan de ervaringswereld
van jonge kinderen aangepaste leermethoden en adequate ondersteuning van
de pabo’s betekenen immers dat dit kerndoel een volwaardige plaats inneemt
binnen het onderwijs, en dat docenten niet zelf het wiel hoeven uit te vinden.
Daarnaast stellen ze de onderwijsinspectie in staat te toetsen of scholen en leerkrachten
inderdaad invulling geven aan hun rol als overdragers van kennis van
de voornaamste levensbeschouwingen binnen de samenleving.
Hoewel in het voortgezet onderwijs (voor leerlingen van twaalf jaar en ouder)
binnen het verplichte curriculum de kennis van levensbeschouwingen geen apart
kerndoel vormt, verdienen kennis van verschillende levensbeschouwingen,
reflectie op waarden en normen en burgerschapsvorming wél gedurende de
gehele verdere schoolloopbaan de aandacht. De nota Grondrechten in een pluriforme
samenleving wijst daar ook op, en stelt dat bijvoorbeeld leergebieden als