Dynamiek in islamitisch activisme - Wetenschappelijke Raad voor ...

‘mens en maatschappij’ en later het verplichte vak maatschappijleer hiervoor de
ruimte bieden. De verantwoordelijkheid voor de wijze waarop en mate waarin
dit gebeurt, ligt echter bij de school (Tweede Kamer 2004). De wrr vindt dat in
het voortgezet en (algemeen en middelbaar) hoger onderwijs de aandacht hiervoor
intensiever moet worden. Juist in deze periode nemen jongeren immers
steeds meer afstand van de opvattingen die ze van huis uit meekrijgen, zijn hun
eigen opvattingen nog niet uitgekristalliseerd, ontstaan er contacten met andersdenkenden,
en gaan ze experimenteren met gedrag en eventueel op zoek naar
nieuw religieus houvast. Het is belangrijk dat ze in die fase over meer kunnen
beschikken dan alleen het eenzijdige aanbod van religieus radicalisme van veel
geraadpleegde bronnen als internet.
Het verbreden van het aanbod aan alternatieve opvattingen moet meer omvatten
dan het aanbieden van abstracte leerstof over ‘de andere religies’, waaronder ook
de stromingen binnen de islam. Alternatieve informatie moet aansluiten bij de
bestaande vooroordelen, vragen en worstelingen die de jongeren doormaken,
precies die onderwerpen dus waarover jongeren in het voortgezet onderwijs te
rade gaan bij ‘deskundige’ leeftijdsgenoten en internet. Onderwijsinstellingen
moeten conflictueuze en taboeonderwerpen dan ook niet mijden, maar bij
uitstek via voor jongeren aansprekende, onorthodoxe methoden centraal stellen.
Aan de hand van discussies met bijvoorbeeld goed geschoolde imams kan dan
ook op school duidelijk worden dat de islam meer antwoorden biedt dan alleen
die van de cyber-imam. De eigen verantwoordelijkheid van de onderwijsinstellingen
maakt het mogelijk op inventieve wijze te experimenteren met deze benadering,
bijvoorbeeld door het openstellen van seminars voor belangstellenden
van buiten, het uitnodigen van imams, etc. Het spreekt vanzelf dat het hier niet
gaat om eenmalige activiteiten, maar om een structurele taak. De overheid dient
de financiële ruimte te scheppen om instellingen deze taak naar behoren te laten
vervullen.
Ten aanzien van het hoger onderwijs gaat veel aandacht uit naar imamopleidingen.
Nogal wat politici koesteren de verwachting dat zo’n nieuwe opleiding met
Nederlands als voertaal op termijn zal bijdragen aan een betere integratie van
nieuwkomers uit moslimlanden. Toch moet men zich hiermee niet rijk rekenen.
Een groot deel van de moslims in Nederland heeft immers geen directe binding
met een moskee (Sjadid en Van Koningsveld 2004). De overheid is ook niet bevoegd
tot enigerlei bemoeienis met de inhoud van deze geestelijke opleidingen.
Ze legt de verantwoordelijkheid hiervoor terecht bij de moslimgemeenschappen
zelf. De enige eis die ze kan stellen is dat de religieuze gezagsdragers beter op
de hoogte zijn van de Nederlandse taal en samenleving, zodat zij de hier verblijvende
moslims beter kunnen begrijpen en begeleiden. Het is bovendien aan
moskeebesturen zelf om imams te selecteren. Overigens kan het predikaat ‘goedgekeurd
door de Nederlandse overheid’ voor velen eerder een contra-indicatie
zijn van gebleken geschiktheid.
beleidsperspectief
195