Dynamiek in islamitisch activisme - Wetenschappelijke Raad voor ...

kennelijk enige tijd voordat gelovigen inzien dat de staat niet per definitie
seculier is in de zin van antigodsdienstig, maar juist als waarborg kan dienen
van godsdienstvrijheid (Bielefeldt en Bahmanpour 2002). Ook bij islamitische
politieke bewegingen in Turkije is dit inzicht gaandeweg ontstaan, wat daar
zelfs heeft geleid tot een omslag in de houding tegenover eu-lidmaatschap
(wrr 2004).
Zoals bleek in paragraaf 5.4.5, stelt Tariq Ramadan net als de Canadese Raad van
Moslimvrouwen vast dat de universele mensenrechten en het hierop gebaseerde
recht in lidstaten van de eu niet in tegenspraak zijn met de sharia en dat moslims
dientengevolge in vrijwel alle gevallen loyaal kunnen zijn aan het in de lidstaten
bestaande recht (Ramadan 2004). De in hoofdstuk 2 besproken islamitische
denkers, zoals Abdullah An Na’im en Soroush, huldigen dezelfde opvattingen.
Dit geeft aan hoe groot het belang is dat de lidstaten van de Unie evenals de
moslimlanden het tot hun taak rekenen het begrip en de kennis bij hier levende
moslims te vergroten van de principes van het geldende recht en de mensenrechten
en de relatie met islamitisch recht. Wanneer moslims beter geïnformeerd zijn
dan nu vaak nog het geval is over de principes van dat recht en de hun toekomende
concrete rechten, en wanneer zij gaan onderkennen dat ze dat recht niet
op islamitische gronden hoeven af te wijzen, zal dit ook kunnen doorwerken in
de ontwikkeling van de islam in Nederland.
Concluderend meent de raad dat de aanwezigheid van moslims geen aanleiding
mag zijn voor het formeel incorporeren van islamitische wetgeving in het
bestaande recht, dat immers mede is gebaseerd op het evrm. Wel is van groot
belang dat moslims in de lidstaten meer vertrouwd worden gemaakt met de principes
van het in de lidstaten geldende recht.
5.7 conclusie
Met het beleidsperspectief van dit hoofdstuk beoogt de raad bij te dragen aan het
doorbreken van de neerwaartse spiraal van actie en reactie die de afgelopen jaren
de verhouding tussen zowel moslimstaten als westerse staten en islamitisch activisme
is gaan kenmerken. De gevolgen van deze spiraal werken niet alleen door
in de relaties tussen landen, maar ook – daarbinnen – tussen bevolkingsgroepen.
Angst voor moslims en de islam heeft ook in Nederland postgevat, en op hun
beurt ervaren moslims zich vanwege hun religie steeds meer als onwelkome
vreemdelingen.
Een klimaat van confrontatie is weinig bevorderlijk voor het creëren van bestendige
voorwaarden voor veiligheid, democratisering en toenemend respect voor
mensenrechten. Hiervoor bestaat eigenlijk geen ander wenselijk alternatief dan
te proberen aansluiting te vinden bij aanknopingspunten voor democratie en
mensenrechten in het islamitisch activisme zelf. De in dit rapport gepresenteerde
analyses laten onmiskenbaar zien dat deze er ook zijn. Islamitisch activisme mag
niet over de gehele linie geïdentificeerd worden met een antidemocratische
beleidsperspectief
201