Dynamiek in islamitisch activisme - Wetenschappelijke Raad voor ...

gebeuren dat zeven leiders van de Nationaal Democratische Alliantie, een brede
coalitie van de noordelijke en zuidelijke oppositie, een week voor de verkiezingen
van 2000 werden gearresteerd en beschuldigd van samenzwering met een
Amerikaanse diplomaat. Aan de presidents- en parlementsverkiezingen van eind
2000 deden uiteindelijk alleen Bashirs Nationaal Congres en enkele kleine, bij de
kiezers grotendeels onbekende minderheidspartijen mee; de voornaamste oppositiepartijen
boycotten de verkiezingen, waardoor het Nationaal Congres 355 van
de 360 zetels won.
3.3.4 afghanistan
de ontwikkeling van islamitisch-politieke bewegingen
In Afghanistan was de machtsovername door de uit etnische Pashtun bestaande
Talibanbeweging de uitkomst van gelegenheidscoalities van binnenlandse en
internationale krachten. In de tien jaar durende burgeroorlog die volgde op de
oorlog tegen de Sovjet-Unie streden verschillende etnische groeperingen, clans
en stammen om de macht onder leiding van lokale krijgsheren. Deze strijd liet
het land en de bevolking berooid achter; de infrastructuur en de economie waren
verwoest en het centraal gezag, de overheidsinstellingen en de rechtsstaat afgebrokkeld.
Intussen bevorderde de ‘heilige oorlog’ van lokale krijgsheren tegen de
‘goddeloze’ Sovjet-Unie de verspreiding van radicaal islamitisch gedachtegoed
onder Pashtungemeenschappen en versterkte de rol van lokale geestelijk leiders
van de religieuze scholen (madrassa’s), mede dankzij de steun van Pakistan, de vs
en Saoedi-Arabië (icg 2003b). 4 Toen de Talibanstrijders in 1992 aan een opmars
begonnen, konden ze hun etnische banden met de zuidelijke Pashtungemeenschappen
benutten om snelle resultaten te boeken. Vier jaar later slaagden ze er
mede dankzij financiële en militaire hulp van Al-Qaeda in de hoofdstad Kaboel te
veroveren. Troepen onder leiding van de afgezette president Rabbani behielden
in het noorden uiteindelijk nog slechts tien procent van het totale grondgebied
(icg 2003b; Yassari en Saboory in Otto et al. 2006).
De islamisering van bovenaf door het Talibanregime begon met het afkondigen
van het Islamitische Emiraat Afghanistan en het invoeren van haddstraffen.
Daarop volgden ook draconische sociale en culturele voorschriften van het
ministerie voor de Handhaving van de Zeden en de Onderdrukking van de
Onzedelijkheid, die bleken ontleend aan streng-islamitische interpretaties van
het gedachtegoed van traditionele Deobandi en Afghaans-islamitische tribale
tradities. Het ging om voorschiften die bewoners in de steden het meest
troffen, zoals het weren van vrouwen uit het openbare leven, scholen, universiteiten
en overheidsfuncties en het verbieden van televisie, muziek, sport, spel
en fotografie. Ook minderheidsgroepen zoals de shiietische Hazara en de
anderhalf miljoen Afghaanse vluchtelingen in het naburige Pakistan moesten
het ontgelden; de Taliban en hun lokale sympathisanten probeerden deze
groepen via intimidatie en geweld te onderwerpen aan hun islamitische
normen en voorschriften (Yassari en Saboory in Otto et al. 2006: 188; Fuller
2003: 114-117).
71