Dynamiek in islamitisch activisme - Wetenschappelijke Raad voor ...

More documents

Recommendations

Info

Deobandi en de Jamaat-i-Islami hun kans schoon om met steun van het leger het islamiseringsoffensief uit te breiden. Zia voerde onder meer per decreet klassieke islamitische lijfstraffen in, stelde één federaal shariahof in met een shariakamer als beroepsinstantie en vaardigde blasfemiewetten uit, vooral gericht tegen nietmoslims en ahmadi’s. Hiernaast bevorderde hij het islamitisch bankieren en islamiseerde sectoren als de media, het onderwijs en de overheidsdienst (Barends en Otto in Otto et al. 2006: 242-246; igc 2005d). Zia’s opportunitische islamiseringsoffensief heeft een gevaarlijke erfenis achtergelaten van institutionele vervlechting tussen religieuze scholen (madrassa’s), militant islamitisch activisme en het leger. Ook de huidige president en opperbevelhebber van het leger, Pervez Musharraf, ziet zich bij gebrek aan politieke legitimiteit gedwongen te steunen op coalities tussen het leger en religieusextremistische krachten (icg 2005d). Het gevolg is dat Pakistan nog altijd wordt geteisterd door instabiliteit, sektarisch geweld en wetteloosheid, en een thuisbasis biedt aan uiteenlopende nationaal en transnationaal actieve terroristische groepen (Shah 2003; Kurpershoek 2004; icg 2005d). Hierdoor, en door de opeenvolgende manipulaties van de verkiezingen, krijgen meer gematigde islamitische, liberale en seculiere politieke partijen weinig kans zich politiek te doen gelden, ondanks hun potentiële aanhang onder brede lagen van de bevolking (Kurpershoek 2004: 33). 3.3.6 conclusie de ontwikkeling van islamitisch-politieke bewegingen Welke voorlopige conclusies zijn te trekken uit de ervaringen met machtsuitoefening door islamitisch activisten en hun sympathisanten? De nadrukkelijk als islamitisch geafficheerde regimes in Pakistan, Soedan en Afghanistan bleven gevangen in de ‘klassieke zwakten’ van de eigen politieke cultuur, zoals autoritaire, onbegrensde machtsuitoefening, corruptie en grove mensenrechtenschendingen (icg 2005d; Fuller 2003: 117-118). Ze slaagden er niet in een door de bevolking gelegitimeerd en breed gesteund islamitisch model voor staat en samenleving te ontwikkelen (zie ook hoofdstuk 2). In plaats daarvan bleven ze steken in wat Bayat treffend ‘goedkope islamisering’ noemt: het met straffe hand opleggen van sterk conservatieve islamitische gedragsregels en voorschriften (Bayat 1997). Dat geldt nog wel het meest voor Afghanistan onder de Taliban, waar het regime onder Mullah Omar letterlijke interpretaties van de koran verbond aan traditionele tribale codes van de Pashtun en daardoor de rol van vele andere etnische groepen en de positie van vrouwen ernstig beknotte. Het geldt ook voor Pakistan, waar de coöptatie door de staat van militante, op politieke invloed beluste islamitische groepen de meer liberale en democratische groepen en partijen in een wurggreep houdt. Kortom, de islamitische regimes van voormalige islamitisch activisten hebben ook onder moslims zelf weinig krediet opgebouwd. Ze hebben zich vervreemd van de gewone burgers die hopen op een beter bestaan en een rechtvaardiger maatschappij, en fungeren vrijwel uitsluitend nog als bewijs dat ze ‘het Westen’ (of de vs) ruimschoots met hun aanwezigheid kunnen tarten. 73
74 dynamiek in islamitisch activisme Iran vormt een uitzondering, want dat heeft als geen ander geëxperimenteerd met moderne vormen van politiek, bestuur en rechtspraak op islamitische grondslag. Tegelijkertijd is het niet ontsnapt aan een sterk nationalistische, anti-Amerikaanse en pro-shiietische koers die is uitgemond in steun voor gewelddadige islamitische bewegingen elders, een inperking van politieke vrijheden en mensenrechtenschendingen in naam van de islam. Iraanse intellectuelen en democratisch gezinde politici van de oppositie proberen mede op grond van deze ervaringen islamitische principes te verbinden met nieuwe, meer inclusieve, pluralistische en democratische politieke en bestuurlijke instellingen (Fuller 2003: 118). Zij zijn ervan overtuigd dat democratie en mensenrechten als in zichzelf waardevolle producten van de menselijke rede zich positief verhouden tot de intenties van de koran. Deze stroming wordt ook wel getypeerd als postislamisme (Bayat te verschijnen). In de machtsstrijd met de conservatieve geestelijkheid, die de belangrijkste posities bezet, hebben ze tot dusver echter het onderspit gedolven. 3.4 islamitisch-politieke bewegingen in de politieke en maatschappelijke arena In verreweg de meeste moslimstaten zijn islamitische bewegingen er vooralsnog niet in geslaagd de staatsmacht over te nemen via een revolutie of geleidelijke infiltratie van het staatsbestel. Maar islamitisch-politieke bewegingen hebben zich daar wél gemanifesteerd binnen of aan de randen van de nationale politieke arena, in staatsinstellingen en de maatschappij. Ze ontloken in eerste instantie op de universiteiten van de grote steden in Egypte, Iran, Pakistan en Afghanistan en verspreidden zich vervolgens naar studenten in onder meer de Palestijnse gebieden, Algerije, Marokko, Tunesië, Maleisië en Indonesië. Bovendien ontwikkelden verscheidene groepen transnationale activiteiten, mede doordat moslimgroepen overal ter wereld dankzij de verbeterde media, informatie- en communicatietechnologie steeds eenvoudiger onderling contacten onderhouden. Tegelijkertijd hebben buitenlandse regeringen en internationale organisaties de druk opgevoerd op de regerende politieke elites om te komen tot democratisering en verbetering van de mensenrechten. Wat is de invloed daarvan op de politieke en maatschappelijke arena? In welke mate en op welke manieren zijn activistische bewegingen erin geslaagd het politieke en maatschappelijke bestel en het discours te islamiseren? Welke consequenties heeft dit voor de aard van de regimes en perspectieven voor democratisering en verbetering van de mensenrechten? Om die vragen te beantwoorden bespreekt deze paragraaf de interactie tussen hedendaagse islamitisch activisten en de staat, mede aan de hand van de mobilisatiefactoren genoemd in par. 3.2.1. Uiteraard is het onmogelijk een volledige staalkaart van de ontwikkeling van activistische bewegingen te schetsen. Vandaar dat deze analyse een beperkt aantal islamitische landen en bewegingen bespreekt. De ontwikkelingen in Egypte, bakermat van islamitische rechtsregels en filosofie en thuisbasis van de invloedrijke Moslim Broederschap, zijn in veel opzichten exemplarisch voor wat zich in grote delen van de Arabische wereld afspeelt. De Egyptische ontwikkelingen
Page 2 and 3:
Dynamiek in islamitisch activisme
Page 4 and 5:
Dynamiek in WETENSCHAPPELIJKE RAAD
Page 8 and 9:
inhoudsopgave Samenvatting Ten gele
Page 10 and 11:
samenvatting Achtergrond Sinds de j
Page 12 and 13:
meeste landen een beperkte reikwijd
Page 14 and 15:
eenzijdige informatie- en beïnvloe
Page 18 and 19:
ten geleide Dit rapport is voorbere
Page 20 and 21:
1 inleiding 1.1 achtergrond en aanl
Page 22 and 23:
De verwevenheid tussen dat wat zich
Page 24 and 25: ontwikkelen dat niet alleen oog hee
Page 26 and 27: Dit rapport heeft evenmin als thema
Page 28 and 29: evordering van mensenrechten te ond
Page 30 and 31: 2 de ontwikkeling van het islamitis
Page 32 and 33: de ontwikkeling van het islamitisch
Page 36 and 37: aanmoediging om zich af te keren va
Page 60 and 61: 3 de ontwikkeling van islamitisch-p
Page 62 and 63: de ontwikkeling van islamitisch-pol
Page 66 and 67: Tekstbox 3.1 Het politieke bestel v
Page 68 and 69: 3.2.3 conclusie In veel landen in d
Page 70 and 71: en voor een overname van de staat,
Page 72 and 73: gebeuren dat zeven leiders van de N
Page 76 and 77: hebben bovendien uitstralingseffect
Page 86 and 87: Sinds het doorbreken van de gewelds
Page 90 and 91: verder ondermijnd, waardoor radical
Page 92 and 93: langer uitsluitend op de regeringen
Page 96 and 97: itarian secular states or conservat
Page 98 and 99: Tabel 3.3 Oriëntaties van islamiti
Page 104 and 105: 3.6 conclusie de ontwikkeling van i
Page 106 and 107: noten de ontwikkeling van islamitis
Page 110 and 111: 4 de ontwikkeling van recht en rech
Page 112 and 113: 4.2 recente islamisering van recht
Page 114 and 115: de ontwikkeling van recht en rechts
Page 116 and 117: in dit land is bijvoorbeeld het per
Page 124 and 125:
4.2.4 strafrecht de ontwikkeling va
Page 126 and 127:
de ontwikkeling van recht en rechts
Page 128 and 129:
In beide landen is de bevoegdheid h
Page 130 and 131:
Page 132 and 133:
Page 134 and 135:
Page 136 and 137:
Page 138 and 139:
Page 140 and 141:
stemming te zijn met het recht in d
Page 142 and 143:
Page 144 and 145:
Page 146 and 147:
Page 148 and 149:
sharia een belangrijke inspiratiebr
Page 150 and 151:
5 beleidsperspectief 5.1 inleiding
Page 152 and 153:
Of het er bij eerdere aanslagen op
Page 154 and 155:
In sommige landen is de oorlog tege
Page 156 and 157:
mitische politieke bewegingen en is
Page 158 and 159:
mensenrechten. Kort gezegd: verande
Page 160 and 161:
hebben op huidige interpretaties va
Page 162 and 163:
cratiseringsmomentum waar te nemen
Page 164 and 165:
ontkennen dus de grote variatie en
Page 166 and 167:
edoeld wordt met ‘islamitische’
Page 168 and 169:
Desondanks blijven er belangrijke g
Page 170 and 171:
de hier geschetste uitgangspunten l
Page 172 and 173:
men, de notie van een ‘dialoog tu
Page 174 and 175:
Tot nu toe is echter niet duidelijk
Page 176 and 177:
eisen als primaire voorwaarde voor
Page 178 and 179:
ning met de endogene dynamiek en ro
Page 180 and 181:
missies. Er zijn veel argumenten va
Page 182 and 183:
verplichte jurisdictie van het Hof.
Page 184 and 185:
zij moeten kennis hebben van de int
Page 186 and 187:
loyale burgers vanuit de universele
Page 188 and 189:
moederbeweging in Turkije of de zus
Page 190 and 191:
ten aanzien van de religie; dat is
Page 192 and 193:
In zo’n klimaat kan ook meer onbe
Page 194 and 195:
De overheid heeft vanzelfsprekend n
Page 196 and 197:
‘mens en maatschappij’ en later
Page 198 and 199:
Meer aandacht van bestaande partije
Page 200 and 201:
In dit rapport gaat het de raad ech
Page 202 and 203:
kennelijk enige tijd voordat gelovi
Page 204 and 205:
De raad beseft dat het voorgestelde
Page 206 and 207:
general discussion [sic] on ‘Isla
Page 208 and 209:
literatuur Abou El Fadl, K. (2003)
Page 210 and 211:
Buruma, I. en A. Margalit (2004) Oc
Page 212 and 213:
Hamzawy, A. (2005) ‘The Key to Ar
Page 214 and 215:
Menendez Gonzalez, I. (2005) Arab R
Page 216 and 217:
Safi, O. (2003) Progressive Muslims
Page 218 and 219:
Wiktorowicz, Q. (ed.) (2004b) Islam
Page 220 and 221:
ijlage 1 Vergelijking van de scores
Page 222 and 223:
ijlage 2 Classificatie van moslimla
Page 224 and 225:
ijlage 3 (vervolg) Status van islam
Page 226 and 227:
In het kader van de sociale, cultur
Page 228 and 229:
verklarende woordenlijst verklarend
Page 230 and 231:
apporten aan de regering Eerste raa
Page 232 and 233:
68 Zevende raadsperiode (2003-2007)
Page 234 and 235:
voorstudies en achtergronden voorst
Page 236:
234 dynamiek in islamitisch activis
show all

Dynamiek in islamitisch activisme - Wetenschappelijke Raad voor ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?