STUDIE NAAR DE FACTOREN DIE DE VRIJHEID VAN ... - igvm

Motieven om in te stemmen
Hulpverleners wijzen op de sterke gevoelens van loyaliteit van kinderen tegenover hun ouders. Hulpverleners en
respondentes zien dezelfde redenen om in te stemmen met een ongewild huwelijk. Meisjes en vrouwen stemmen
soms in met een opgedrongen huwelijk om hun familie een plezier te doen en/of conflicten te vermijden. In
sommige conservatieve gezinnen zouden meisjes het recht niet hebben om hun ouders tegen te spreken. Andere
meisjes stemmen toe uit angst voor de mogelijke gevolgen wanneer ze het huwelijk zouden afwijzen. Er zijn ook
meisjes die instemmen met een huwelijk omdat zij weg willen uit een conflictueuze of moeilijke thuissituatie. Soms
stemmen meisjes of vrouwen in met de idee om zo snel mogelijk te scheiden (en daarna toch met de persoon te
trouwen van hun eigen keuze). Een hulpverleenster legde uit dat scheiden soms minder erg wordt gevonden dan
het akkoord tot het huwelijk te verbreken. Wanneer teruggekomen wordt op gemaakte beloftes, verliest men immers
zijn eerbaarheid.
In een aantal gesprekken werd ook de islam aangehaald als een mogelijke verklaring voor de instemming. De
islam zou respect en gehoorzaamheid tegenover de ouders sterk beklemtonen. Daarom zouden sommige meisjes
hun ouders niet willen tegenspreken. Een ander element kan de leeftijd van de betrokkenen zijn. Heel jonge
meisjes beschikken over onvoldoende weerbaarheid en assertiviteit om tegen de beslissingen van hun ouders of de
omgeving in te gaan. Er zijn ook meisjes die tijdens de vakantie in het land van herkomst onder druk gezet worden
om te trouwen. De sfeer, aanwezigheid en aanmoedigingen vanuit de familie en omgeving kunnen op dat moment
zo’n sterke invloed uitoefenen op het meisje dat zij instemt met het huwelijk, maar later beseft dat ze het eigenlijk
niet wilde.
Een laatste mogelijke reden om in te stemmen, die niet werd aangehaald door de respondentes maar wel door
hulpverleners, is het niet kunnen blijven weigeren van huwelijksaanzoeken. Wanneer een meisje al enkele keren
een aanzoek geweigerd heeft, wordt het moeilijker om te blijven weigeren. Er wordt van haar verwacht dat
zij uiteindelijk zal instemmen met één van de kandidaten die zich aanbieden. Het afwijzen van kandidaten is
vernederend voor de betrokken families en veroorzaakt roddel in de sociale omgeving.
Kenmerken van iemand die in aanraking komt met een gedwongen huwelijk
Meisjes en vrouwen die te maken krijgen met een gedwongen huwelijk hebben volgens de beschrijving van de
respondentes geen specifiek profiel. Opvallend is wel dat er uit de gesprekken, zowel met moslima’s als met
hulpverleners, enkel situaties van uithuwelijking bekend zijn tussen een jongen of een meisje dat in België is
opgegroeid en een jongen of een meisje dat opgegroeid is in het land van herkomst. Gedwongen huwelijken komen
volgens onze respondentes en hulpverleners dus bijna louter voor bij huwelijken met iemand van het land van
herkomst. Jonge meisjes zouden ook meer risico lopen op een gedwongen huwelijk, dan oudere, meer assertieve
meisjes. Ook al lopen ook de oudere meisjes soms een risico. Verder bestaan er ook meningsverschillen over de
karakters van meisjes in zo’n situatie. Het kan gaan om rebellerende meisjes met een assertief karakter, maar
meestal gaat het om meisjes die eerder verlegen en volgzaam zijn. Verder zijn er jongens die gedwongen worden
omwille van een bepaald gedrag of, en dit werd niet aangehaald door de meisjes en vrouwen maar wel door
hulpverleners, jongens en meisjes die gedwongen worden omwille van hun homoseksualiteit.
Meisjes die in een gesloten omgeving opgroeien zouden kwetsbaarder zijn voor een gedwongen huwelijk.
Hulpverleners situeren gedwongen huwelijken vooral bij gezinnen in lagere socio-economische klassen, al kan
het ook voorkomen binnen rijke families. De mate waarin een meisje kan onderhandelen met haar ouders, hangt
sterk af van het al dan niet succesvol zijn van de schoolloopbaan van het meisje en/of van de scholingsgraad van
de ouder.
C I E
Studie naar de factoren die de vrijheid van keuze van een echtgenoot beperken bij bevolkingsgroepen van vreemde oorsprong
Prof. dr. Sami Zemni ◦ Nathalie Peene ◦ Marlies Casier 13