STUDIE NAAR DE FACTOREN DIE DE VRIJHEID VAN ... - igvm

We stelden aan de meisjes en vrouwen de hypothetische vraag welke schoonzoon zij voor hun dochters zouden
wensen en op welke manier zij, in de rol van moeder, zouden omgaan met de partnerkeuze van hun dochters. Wat
zij voor zichzelf belangrijk vinden, wensen ze ook hun dochters toe.
De continuïteit van bepaalde voorkeuren wordt bestendigd door de sociale controle vanuit de omgeving en de wens
van mensen om te conformeren aan de sociale verwachtingen. Al deze elementen zijn niet specifiek voor ‘moslims’,
want partnerkeuze en huwelijkssluiting wordt binnen elke ‘groep’ in de samenleving gestuurd door verschillende
invloeden. Dit maakt de vrijheid van partnerkeuze tot een relatief begrip. Naast de sterke continuïteit kunnen we
ook een aantal veranderingen ontwaren. Zo wordt het moslim-zijn en het praktiseren van de partner voor sommige
meisjes en vrouwen veel belangrijker dan de origine. De jonge meisjes en vrouwen hechten ook meer belang aan
goed kunnen communiceren binnen het koppel dan hun ouders, meer belang aan het elkaar leren kennen. Een deel
van de meisjes verlangt naar een liefdesrelatie of heeft al stiekem een vriendje. Deze meisjes en vrouwen willen
hun dochters later meer ruimte geven voor een relatie, zij het binnen bepaalde grenzen. Of er sprake is van een
overgang van een eerder rationele benadering van het huwelijk naar een visie op het huwelijk waarin gevoelens
van verliefdheid een belangrijkere rol krijgen, blijft een open vraag.
Het huwelijk: de verwachtingen en afspraken
De verwachtingen van meisjes en vrouwen over het huwelijk, maar ook de mogelijke ontgoochelingen, vormden een
vast onderdeel van de focusgroepen en diepte-interviews. Daaraan gekoppeld vroegen wij ook of de respondentes
het belangrijk vonden om voor het huwelijk bepaalde afspraken te maken en wat die afspraken dan wel zouden zijn.
Het al of niet maken van afspraken vertelt ons iets over de onderhandelingsruimte tussen vrouwen en mannen.
Een deel van respondentes vond het maken van afspraken voor het huwelijk overbodig. Veel vrouwen hebben
wel met hun toekomstige man gesproken over waar ze zouden wonen, hoeveel kinderen ze zouden krijgen en over
bepaalde vrijheden binnen het huwelijk, zoals het afmaken van studies, werken en het verder onderhouden van het
sociale leven buiten het gezin.
De gehuwde vrouwen verwachtten dat het huwelijk hen gelukkig zou maken en hen zou toelaten om een gezin te
stichten. Veel van deze vrouwen zijn opgegroeid in het land van herkomst en zijn als ‘huwelijksmigrant’ naar België
gekomen. Deze vrouwen hadden een grote behoefte aan het praten over hun ervaringen met het leven hier en het
leven als gehuwden. Een deel van hen is sterk ontgoocheld in het leven in België. Hun verwachtingen zijn niet in
vervulling gegaan. Zij hebben soms heimwee en missen de sociale contacten met hun familie. Sommigen hebben
meerdere jaren ingewoond bij de schoonouders en vonden dat dit de relatie met hun echtgenoot hypothekeerde.
De ongehuwde meisjes en vrouwen verwachten ook dat het huwelijk hen geluk zal brengen en zal toelaten om
een gezin op te bouwen. Ze hopen dat er veel respect en liefde zal zijn binnen hun huwelijk. Er zijn heel weinig
voorstanders van het huwen op een jonge leeftijd. De meeste respondentes denken dat meisjes die op de leeftijd van
18 of 19 jaar huwen de verantwoordelijkheden van het huwelijk en een gezin onderschatten.
Ontmoetingsmogelijkheden
In de onderzoeksliteratuur stelt men scherp dat de ontmoetingsmogelijkheden voor moslimmeisjes en vrouwen
met iemand van het andere geslacht, erg beperkt zijn. De kennismaking zou vooral bemoeilijkt worden door
de beperkende sociale controle en het gebrek aan kansen om elkaar te ontmoeten. De meisjes en vrouwen die
deelnamen aan dit onderzoek hebben hier duidelijk minder problemen mee. Zij ontmoeten jongens op school, in
de bibliotheek, in het park, via internet, via het verenigingsleven, op vakantie in het land van herkomst, bij familie,
op feesten, … Zij vinden dat er dus wel voldoende mogelijkheden zijn om jongens te ontmoeten. Er zijn echter wel
bepaalde plaatsen waar je beter niet naar een partner op zoek gaat, zoals cafés en discotheken. Als je daar komt,
C I E
Studie naar de factoren die de vrijheid van keuze van een echtgenoot beperken bij bevolkingsgroepen van vreemde oorsprong
Prof. dr. Sami Zemni ◦ Nathalie Peene ◦ Marlies Casier 9