STUDIE NAAR DE FACTOREN DIE DE VRIJHEID VAN ... - igvm

VOETNOTEN
1 Zie ZEMNI, S., CASIER, M. & PEENE, N., (2005), Kwalitatieve inventaris. Partnerkeuze en huwelijksstrategieën bij
allochtone moslimmeisjes en -vrouwen in België. Niet-gepubliceerde literatuurstudie in opdracht van het Centrum voor
Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding.
2 Elke Hooyberghs, 07/11/2006
3 Els Lecoutere, 08/11/2006
4 Sultan Balli is een psychologe van Turkse origine en is voorzitster van het Steunpunt voor Allochtone Meisjes en
Vrouwen.
5 Een probleemboom is een schematische visualisering van een bepaald probleem, waarin oorzaken en gevolgen aan bod
komen.
6 Deze zelfidentificatie is niet vaststaand. Op bepaalde momenten rekent men zich eerder tot de groep ‘Turken’, dan weer
tot ‘moslims’ of ‘Belgen’.
7 Het vergelijkend cijfermateriaal uit kwantitatief onderzoek is sterk verouderd, helaas beschikken wij niet over gelijkaardig
recentere cijfers, vermits er een gebrek is aan registratie van huwelijken op basis van ‘etnie’. Zo is er recenter cijfermateriaal
beschikbaar vanuit het Nationaal Instituut voor de Statistiek (NIS) maar dit materiaal geeft een vertekend beeld van het
aantal gemengde huwelijken, omdat enkel gekeken wordt naar de nationaliteit van beide partners. Zo weten we bijvoorbeeld
niet hoeveel gemengde huwelijken, huwelijken zijn tussen iemand van Marokkaanse origine die hier opgegroeid is, met
iemand van de Marokkaanse nationaliteit omdat tussen deze gemengde huwelijken ook huwelijken tussen een Belg van
Vlaamse of Waalse origine kunnen zitten met iemand van Marokko. De cijfers van het NIS zeggen ons ook niets over
het aantal huwelijken van allochtonen in België (dus huwelijken tussen twee mensen met de zelfde nationaliteit) met een
partner van dezelfde origine of met iemand van een andere origine.
8 De steekproef voor dit onderzoek bestond uit jongeren die in het middelbaar onderwijs lessen nemen in respectievelijk
zedenleer (niet-confessioneel), de katholieke godsdienst en islam. Door deze opdeling proberen de onderzoekers de
opvattingen van niet-moslims en moslims met elkaar te vergelijken. Het aantal mensen dat islamonderricht volgt op de
middelbare school zijn echter niet noodzakelijk allemaal moslims. Sommige autochtone jongeren volgen deze lessen uit
interesse, vandaar dat de bevindingen misschien niet volledig te veralgemenen zijn.
9 Het onderzoek werd uitgevoerd door CERSES/CNRS, Centre de Recherche Sens, Ethique et Société (Université Paris V)
en Centre National de Recherche Scientifique.
10 Het onderzoek bestond uit een voorstudie naar de mate waarin gedwongen huwelijk voorkomt bij Turkse, Marokkaanse
en Surinaams-Hindoestaanse gemeenschappen, naar de sociaal culturele achtergronden en naar de ernst van het
verschijnsel. Daarnaast werd ook een voorstudie verricht naar de juridische aspecten rond gedwongen huwelijken. Het
eigenlijk onderzoek bestond uit gesprekken met deskundigen en sleutelfiguren over de desbetreffende problematiek. De
situatie rond gedwongen huwelijk in het buitenland werd nagegaan aan de hand van schriftelijke enquêtes bij Nederlandse
vertegenwoordigers in de herkomstlanden. Eén van de aspecten van het onderzoek bestond eruit om op basis van een
onderzoek te komen tot een voor beleid bruikbare omschrijving en afbakening van het begrip gedwongen huwelijk en een
juridische bruikbare invulling van het begrip dwang, wat interessant is voor dit onderzoeksproject.
11 Gezinsvorming en waardenpatronen bij Turkse en Marokkaanse Vrouwen in Vlaanderen en Brussel, een survey uitgevoerd
door de Universiteit Gent en de Vrije Universiteit Brussel met een steekproef van 850 Turkse en 868 Marokkaanse vrouwen
en de enquête Migratiegeschiedenis en Sociale Mobiliteit bij Turkse en Marokkaanse mannen in België, een survey,
uitgevoerd in 1994-1996 door de VUB, UG en de Université de Liége, met steekproeven van 1134 Marokkaanse en 1462
Turkse mannen
12 Manço & Manço (2000): aan zijn enquête namen 1675 jonge mannen deel tussen de 19 en 35 jaar. 955 mannen hadden de
Turkse nationaliteit en 720 hadden de Marokkaanse nationaliteit. Deze enquête toonde aan dat het percentage huwelijken
binnen de twee steekproeven gestegen is.
13 Opmerking bij deze cijfers is de volgende. Gedurende de loop van ons onderzoek hebben wij meermaals meegemaakt
dat mensen te pas en te onpas dit cijfer gebruiken en daarbij niet nuanceren dat het gaat om mensen die ‘het risico lopen
op een gedwongen huwelijk’ maar het voorstellen alsof het om een reëel cijfer van het aantal slachtoffers van gedwongen
huwelijken gaat.
C I E
Studie naar de factoren die de vrijheid van keuze van een echtgenoot beperken bij bevolkingsgroepen van vreemde oorsprong
Prof. dr. Sami Zemni ◦ Nathalie Peene ◦ Marlies Casier 159