STUDIE NAAR DE FACTOREN DIE DE VRIJHEID VAN ... - igvm

het participatief onderzoek binnen de ontwikkelingssamenwerking 3 . Na bijsturing diende een eerste focusgesprek
als testgesprek, waarna opgedoken onduidelijkheden in de vraagstelling opnieuw werden bijgestuurd. Elk
focusgesprek werd bijgewoond door twee onderzoeksters: één persoon voerde het gesprek, de andere observeerde
en noteerde. Tijdens de individuele gesprekken was slechts één onderzoeker aanwezig om de geïnterviewde meer
op haar gemak te stellen.
Om de onderzoekssubjecten te bereiken, werden zowel aan Nederlandstalige als aan Franstalige zijde verschillende
wegen gevolgd. Voordat gestart werd met de rekrutering van de deelnemers werd op het internet en de sociale kaart
van Vlaanderen en Wallonië gezocht naar voor het onderzoek relevante organisaties, diensten en verenigingen.
Bovendien werd beroep gedaan op de contacten waarover het Centrum voor Islam in Europa reeds beschikt.
Vervolgens werd schriftelijk, telefonisch of per email contact opgenomen met individuen, vrouwenverenigingen,
meisjeswerkingen, interculturele centra, vrouwenopvangcentra, vluchthuizen, gezondheidscentra, enzovoort (zie
bijlage 2). Na een voorstelling van het onderzoek werden de contactpersonen binnen deze organisaties gevraagd
of zij wilden deelnemen aan het onderzoek. Een deelname kon verschillende zaken inhouden: ofwel gaf men
informatie over gedwongen en gearrangeerde huwelijken, op basis van de eigen kennis en/of ervaring als sociale
actor, ofwel fungeerde men als tussenpersoon, wat er op neerkwam dat de desbetreffende persoon moslimmeisjes
en –vrouwen samenbracht om hen in groep te laten praten over relaties en huwelijken, ofwel bracht men ons in
contact met meisjes en vrouwen die bereid waren ons individueel hun persoonlijke ervaring toe te vertrouwen.
Indien de gecontacteerde personen ons niet konden helpen, werden wij dikwijls doorverwezen naar andere
diensten en organisaties. Deze manier van werken was de meest succesvolle rekruteringswijze. Het leverde ons
verschillende focusgesprekken en interviews op.
Daarnaast werd via deelname aan studiedagen over thema’s zoals huwelijksmigratie en gemengde huwelijken
contact gelegd met mensen die professioneel actief zijn in het werken met de doelgroep. Daarmee hoopten we hun
ervaringen te leren kennen en hen aan te sporen te fungeren als brugfiguren naar de doelgroep.
Op verschillende evenementen (bijvoorbeeld bijeenkomsten van allochtone studentenverengingen en
vrouwenfeesten) hebben we meisjes en vrouwen aangesproken. Na een bondige uitleg over het onderzoek werd
hun medewerking gevraagd. Deze rekruteringswijze leverde vaak telefoonnummers of emailadressen op, maar
veel potentiële kandidaten haakten af als het aankwam op het maken van concrete afspraken.
Verder hebben we gepoogd om moslimmeisjes en –vrouwen warm te maken voor dit onderzoek door het verspreiden
van wervingsbriefjes (zie bijlage 3). Dit bracht echter niet veel op: slechts twee vrouwen reageerden positief. Het
plaatsen van een oproep op het forum van de Gentse studentenvereniging Flux leverde één focusgesprek met
allochtone studenten op.
Een andere techniek in de zoektocht naar personen uit de doelgroep was de sneeuwbalmethode, waarbij aan de
deelnemende meisjes en vrouwen gevraagd werd of zij nieuwe deelnemers konden aanbrengen. Een voordeel van
deze methode was dat binnen een korte periode een groot aantal respondenten bereikt kan worden. Een nadeel van
die methode was wel dat de meeste mensen elkaar kennen, waardoor er eigenlijk onderzoek verricht werd binnen
een bepaalde groep. Zodoende bestond de kans dat bepaalde groepen buiten beeld bleven. Omdat wij rekening
hielden met het aantal allochtonen dat in bepaalde steden woont, werd die methode sporadisch toegepast. Zoniet
liepen we het gevaar dat heel veel respondenten uit dezelfde stad kwamen.
In bijlage 2 geven we een overzicht van de gecontacteerde organisaties. Een belangrijke vaststelling in dit verband
is de herhaaldelijke verzuchting vanuit organisaties die actief zijn met deze doelgroep dat zij overbevraagd
worden voor allerlei onderzoek, zowel door studenten als door professionele onderzoekers. Deze overbevraging
gaat samen met de ervaring dat men na deelname aan een onderzoek zelden iets verneemt van de resultaten.
C I E
Studie naar de factoren die de vrijheid van keuze van een echtgenoot beperken bij bevolkingsgroepen van vreemde oorsprong
Prof. dr. Sami Zemni ◦ Nathalie Peene ◦ Marlies Casier 21