STUDIE NAAR DE FACTOREN DIE DE VRIJHEID VAN ... - igvm

moeten uitwijzen. Sommige respondenten en hulpverleners (zie hoofdstuk 3) ontkennen echter het bovenbeschreven
vermoeden. Vroeger kwamen gedwongen huwelijken vaak voor omdat het de traditie was. Het was een gewoonte,
waar men niet veel vragen bij stelde. Nu echter komen gedwongen huwelijk veel minder voor, maar als het nog
eens voorvalt, dan is het motief niet langer de traditie. Het is eerder zo dat, omdat de sommige ouders zich over
bepaalde aspecten van de opvoeding van hun kinderen machteloos voelen, zij hun kind uithuwelijken. Sommige
ouders kunnen moeilijk overweg met het puber-worden van hun dochter/zoon: uitgaan, alcohol drinken, vriendjes,
rebels gedrag, … en zien een huwelijk dan ook als de ideale oplossing voor dat ‘probleem’. Zolang ouders niet
kunnen omgaan met het rebels gedrag dat vaak eigen is aan puberjongeren, zal een gedwongen huwelijk volgens
sommigen blijven bestaan.
Beoordeling van een gedwongen huwelijk
“Ik ben er 100% tegen.” “Ik zou het mijn eigen kind niet aandoen.” “Ce n’est pas normal.” Dit zijn enkele
uitspraken die aantonen hoe de meerderheid van de bevraagde meisjes en vrouwen staat tegenover een gedwongen
huwelijk. Een huwelijk op basis van dwang wordt resoluut afgewezen. Omdat sommige respondenten van een
focusgesprek in Brussel een gedwongen huwelijk als zoiets slechts ervaren, weigerden ze na te denken over
mogelijke motieven. Ze gaan er immers niet mee akkoord en zouden hun dochter zelf nooit dwingen.
Een element dat terugkeert in diverse focusgroepen is dat gedwongen huwelijken in de islam verboden zijn: “It
is not a Muslim thing. Islam is against it” (Focusgesprek in Oost-Vlaanderen, Maghrebijnse origine). Volgens de
meeste respondenten staat in de Koran geschreven dat een vrouw het recht heeft de partner voor het huwelijk te
zien en te weigeren indien hij haar niet bekoort. Deze houding opent de weg naar een emancipatorisch discours
en strategie “binnen de islam”. Meisjes en vrouwen gaan (steeds meer) op zoek naar islamitische bronnen,
interpretaties en geleerden om hun “vrijheid” inzake de keuze van een partner te verdedigen, maar ook om de
omgeving (eerst en vooral de familie) te overtuigen. De keuze voor het gebruik van het “islamitisch discours” heeft
verschillende redenen: (1) efficiëntie en geloofwaardigheid van het islamitisch discours en (2) het discours blijft
‘binnen’ de aanvaarde grenzen.
Toch geeft een vijftal respondenten aan dat niet alle gedwongen huwelijken over dezelfde kam dienen te worden
geschoren. Soms functioneert een dergelijk huwelijk goed. Daarbij is de houding van de beide partners belangrijk.
Als er een poging ondernomen wordt om er het beste van te maken, kan het huwelijk alsnog slagen. Om dat te
staven, wordt er verwezen naar hun ouders die niet meer zonder elkaar kunnen leven.
Aan het onderzoek namen drie zussen van Maghrebijnse origine deel. Omdat de oudste zus een relatie had met
een jongen van Belgische origine, werd zij verplicht om die relatie te verbreken en te huwen met een jongen uit
het land van herkomst. Nadat zij haar verhaal met ons meedeelde, werden de twee zussen elk apart gevraagd wat
zij van de hele situatie vonden. De ene zus ging niet akkoord met de beslissing van hun ouders, in tegenstelling
tot haar jongere zus. Zij is er immers van overtuigd dat een gedwongen huwelijk ook voordelen met zich kan
meebrengen:
C I E
Onderzoekster: “En wat vind je zelf van gedwongen huwelijken?
Ik denk dat dat wel zijn voordeel heeft. Natuurlijk ook heel veel nadelen. Het hangt ervan af hoe gedwongen
het is. Uiteindelijk is er niets verkeerd mee omdat ge dan alle problemen van een relatie niet meemaakt.
Allé die problemen komen er sowieso. Maar op zich vind ik dat niet echt verkeerd. Maar als ge zelf in zo’n
Studie naar de factoren die de vrijheid van keuze van een echtgenoot beperken bij bevolkingsgroepen van vreemde oorsprong
Prof. dr. Sami Zemni ◦ Nathalie Peene ◦ Marlies Casier 90