STUDIE NAAR DE FACTOREN DIE DE VRIJHEID VAN ... - igvm

I. METHODOLOGIE
1.1 STEEKPROEF
Aanvankelijk werd ons de vraag gesteld om een onderzoek te verrichten over meisjes en vrouwen van allochtone
origine. De omschrijving van de doelgroep in deze vraagstelling was veel te vaag, want wat wordt precies bedoeld
met ‘allochtone origine’? Daarom hebben wij voor de samenstelling van de steekproef een aantal criteria (religie,
leeftijd, verdeling België, land van herkomst) vastgelegd, die hieronder beschreven worden. Die criteria zijn
net essentieel, aangezien we geen random sample konden gebruiken vanwege het gebrek aan zekerheid dat de
ondervraagden representatief zijn voor de beoogde bevolkingsgroep. Daarom werd een niet-random sample
opgesteld.
Om het begrip allochtoon werkbaar te maken, werkten we eerst en vooral met een religieus criterium: de islam.
We zijn er ons wel van bewust dat het nooit de bedoeling was van de overheid om de categorie van ‘allochtoon’ te
combineren met een religieus criterium. De vraag in het kader van dit specifiek onderzoek was wel vooral gericht
op allochtonen met een moslimachtergrond. We willen er echter op wijzen dat gedwongen en gearrangeerde
huwelijken niet enkel voorkomen bij moslims. Volgens de Britse speciale eenheid die zich enkel bezighoudt
met gedwongen huwelijken, komen dergelijke praktijken voor in elke religie en in elke bevolkingsgroep. Wij
hanteerden de islam als selectiecriterium omdat sociale hulpverleners stellen dat gedwongen en gearrangeerde
huwelijken courant voorkomen bij meisjes en vrouwen met een islamitische cultuur. In het onderzoek werd dus
beroep gedaan op moslimmeisjes en –vrouwen die al dan niet geconfronteerd werden/worden met een gedwongen
huwelijk. Alle deelneemsters werden gevraagd hun eigen visie en bedenkingen te formuleren over partnerkeuze,
huwelijk en mogelijke vrijheidsbelemmeringen. Deze thema’s werden besproken vanuit persoonlijke ervaringen
of vanuit ervaringen in de eigen omgeving.
Een tweede criterium was de leeftijd van de deelneemsters. Er werden gesprekken gevoerd met moslimmeisjes
en –vrouwen van vreemde origine tussen 16 en 40 jaar. Die keuze gaf ons de mogelijkheid om zowel ongehuwde
meisjes als verloofde, gehuwde en eventueel gescheiden of hertrouwde vrouwen te horen. Op die manier konden
we de percepties en ervaringen van vrouwen vergelijken naargelang hun relationele situatie.
Omdat dit een Belgisch onderzoek betrof dat moest uitmonden in concrete beleidsaanbevelingen, hebben we ervoor
gekozen de bevraging te spreiden over de verschillende grote Nederlandstalige en Franstalige steden. Daarbij
werd zoveel mogelijk rekening gehouden met het aantal mensen van vreemde origine dat in deze steden leeft. De
daartoe uitgekozen steden waren respectievelijk Antwerpen, Gent, Sint-Niklaas, Brugge, Oostende, Hasselt, Genk,
Luik, La Louvière, Charleroi, Namen en Brussel. Het derde gehanteerde criterium was de Belgische verdeling:
Vlaanderen, Brussel, Wallonië.
Aangezien gearrangeerde en/of gedwongen huwelijken deels worden gelegitimeerd door te verwijzen naar de
religie, maar evenzeer terug op lokale (nationale) tradities, moesten we eveneens de landen van herkomst in
aanmerking nemen. In de eerste plaats werd geopteerd voor meisjes en vrouwen afkomstig uit Turkije en Marokko
omdat dit in België de twee grootste migrantengroepen met een islamitische achtergrond zijn. Om een vollediger
beeld na te streven en de mogelijke overeenkomsten en verschillen binnen de moslimgemeenschappen in België
C I E
Studie naar de factoren die de vrijheid van keuze van een echtgenoot beperken bij bevolkingsgroepen van vreemde oorsprong
Prof. dr. Sami Zemni ◦ Nathalie Peene ◦ Marlies Casier 17