STUDIE NAAR DE FACTOREN DIE DE VRIJHEID VAN ... - igvm

Het eigenlijk focusgesprek werd opgedeeld in drie luiken. In het eerste luik van het groepsgesprek trachtten we een
zo duidelijk mogelijk beeld te verkrijgen van hun persoonlijke situatie aan de hand van open vragen:
- Voorstellingsronde: elke deelnemer aan het gesprek stelde zich voor en er werd door de
onderzoeker gepeild naar de relatiesituatie.
- Vragen omtrent partnerkeuze.
- Vragen omtrent de ontmoetingsmogelijkheden voor mannen en vrouwen.
- Vragen omtrent religie.
- Vragen omtrent de invloed van de ouders op de partnerkeuze van hun kinderen.
- Vragen omtrent het onderscheid tussen en voorkomen van gearrangeerde en gedwongen
huwelijken.
Opmerking: bij de aanvang van de eerste gesprekken, hadden wij schrik dat de opgestelde vragen te persoonlijk
zouden zijn, waardoor de respondenten zich geremd zouden voelen om open te zijn. Dat bleek echter niet het geval.
Zowel tijdens de individuele interviews als tijdens de groepsgesprekken brachten de respondenten heel persoonlijke
en soms gevoelige gebeurtenissen ter sprake. Blijkbaar was er voldoende vertrouwen in de onderzoeksters en in
elkaar waardoor ruimte gecreëerd kon worden voor meer diepgaande gesprekken.
Na de eerste gesprekken kon worden geconcludeerd dat de meeste vragen uit het eerste luik goed opgesteld waren:
ze waren duidelijk geformuleerd, waren niet overbodig en leidden tot het gewenste antwoord. Eén vraag werd
echter wel aangepast, namelijk de vraag naar het onderscheid tussen een gearrangeerd en een gedwongen huwelijk.
Al vanaf het eerste focusgesprek werd duidelijk dat er heel wat verwarring bestaat over het woord ‘gearrangeerd’.
Als antwoord op die vraag deelden de respondenten mee dat er helemaal geen verschil bestaat tussen beide vormen
van huwelijk. Toen gepolst werd naar hun visie op het hedendaagse huwelijk kon uit hun antwoorden afgeleid
worden dat zij wel het onderscheid zien tussen een gearrangeerd en gedwongen huwelijk, alleen gebruiken zij
niet de term ‘gearrangeerd’. De verwarring omtrent de woordkeuze werd ook bevestigd in andere gesprekken en
door Sultan Balli 4 . Zij gaf een verklaring waarom sommige respondenten een gearrangeerd huwelijk gelijkstellen
aan een gedwongen huwelijk. Volgens haar komt de ware betekenis van een dergelijk huwelijk niet tot uiting in
het woord ‘gearrangeerd’. Zowel in het Frans als in het Nederlands heeft het woord arrangeren een negatieve
bijklank. Het Turks woord ervoor betekent dat beide partners aan elkaar voorgesteld worden. Daarom heeft het
Steunpunt voor Allochtone Meisjes en Vrouwen een aantal jaren geleden gezocht naar een nieuwe Nederlandstalige
term, maar zijn niet geslaagd in hun opzet. Aangezien er dus geen andere term bestaat, werd onze vraag anders
geformuleerd. In plaats van onmiddellijk te peilen naar het onderscheid tussen de beide huwelijksvormen, werd er
nu vertrokken van de vraag: “Wat beschouwen jullie als een gedwongen huwelijk?” om vervolgens over te gaan
naar de volgende vraag: “Kunnen man en vrouw nog op een andere manier in het huwelijksbootje te stappen?”
Zodoende kregen zij de kans om in eigen woorden verschillen aan te tonen.
In het tweede luik van het gesprek lag de focus op een individuele denkoefening en het opstellen van een
probleemboom 5 :
- De deelnemers werden gevraagd om individueel mogelijke oorzaken en gevolgen van gedwongen huwelijken
op steekkaarten te schrijven. Na tien minuten werden alle kaarten met oorzaken en gevolgen verzameld.
- Korte pauze.
- Vervolgens overliep de gespreksleidster de kaartjes van iedere deelnemer en deze werden aan de hand van de
instructies van de deelnemers binnen het schema geplaatst van oorzaak en gevolg. Er werd telkens nagegaan
C I E
Studie naar de factoren die de vrijheid van keuze van een echtgenoot beperken bij bevolkingsgroepen van vreemde oorsprong
Prof. dr. Sami Zemni ◦ Nathalie Peene ◦ Marlies Casier 25