STUDIE NAAR DE FACTOREN DIE DE VRIJHEID VAN ... - igvm

de moslimgemeenschappen (intergenerationele interactie, man/vrouw verhoudingen, …). Daarnaast (3) wordt de
problematiek reëel en is het niet langer meer een kwestie van onpersoonlijke statistieken. (4) De problematiek kan
zo langs verschillende invalshoeken bekeken worden. En tenslotte (5) kan de deelname aan de formulering van
beleidsinitiatieven reeds een eerste effect van ‘empowerment’ als gevolg hebben.
Tijdens de zoektocht naar geschikte respondenten, werden we al snel geconfronteerd met het gegeven dat sommige
meisjes en vrouwen niet bereid zijn in groep te spreken enerzijds en dat sommigen hun mening enkel kwijt willen
in de aanwezigheid van voor hen vertrouwde personen anderzijds. Om zoveel mogelijk meisjes en vrouwen aan
het woord te laten, werd uiteindelijk geopteerd om twee verschillende kwalitatieve onderzoekstechnieken te
hanteren, die elkaar perfect aanvullen. Aan de hand van focusgesprekken en individuele interviews trachtten we de
doelstellingen van het onderzoek te realiseren.
1.4.1 Focusgroepen
Een focusinterview heeft volgens Gearin en Kahle (2001: 1) vijf centrale kenmerken. Het gaat om :
“(1) A small group of people, (2) meeting in a non-threatening central location (3) to participate in an intensive
and carefully planned discussion (4) conducted by a skilled moderator (5) who focuses the interaction around
discussion of predetermined questions”.
Een focusgroep laat toe om in een korte tijd van veel mensen informatie te verwerven (Hüttner & Snippenburg,
1997). Deze onderzoeksmethodiek laat een grote participatiegraad aan de deelnemers toe, die mee het gesprek
kunnen sturen en gestimuleerd worden om hun meningen te formuleren en aan elkaar te toetsen (Fontana &
Frey, 2000 in Denzin & Lincoln, 2000). De antwoorden die geformuleerd worden, stijgen boven de individuele
antwoorden uit en de deelnemers zijn minder geneigd tot het geven van sociaal-wenselijke antwoorden. Een
focusgesprek laat ook toe dat deelnemers door de interactie hun opinie over bepaalde zaken wijzigen of bijsturen
(Waterton & Wynne, 1999). Daarnaast laat een groepsgesprek toe om inzicht te krijgen in collectieve interpretaties
en om informatie te verwerven over houdingen, meningen en gedragingen die sterk bepaald worden door sociale
controle (Hüttner & Snippenburg, 1997).
De keuze voor focusgesprekken werd ons ingegeven door de volgende reden. Ten eerste worden de deelnemers
aan een groepsgesprek uitgedaagd de eigen kennis en ervaring naar boven te halen (Morgan, 1997). Ten tweede
kan de onderzoeker op deze manier niet enkel de verticale interactieprocessen (tussen de onderzoeker en de
deelnemers onderling) observeren, maar ook de horizontale (tussen de deelnemers onderling). Daarnaast kunnen
de interacties binnen een gesprek door de vrouwen ervaren worden als een vorm van empowerment. En tenslotte
kan het effect van de onderzoeker door deze techniek vermeden worden. We zijn ons er immers van bewust
dat de eigen kenmerken en de beeldvorming van de interviewer een invloed kunnen hebben op de antwoorden
die verkregen worden (Denzin & Lincoln, 2000). Door middel van een focusgesprek wordt die invloed van de
onderzoeker beperkt.
Naast die voordelen willen wij ook wijzen op enkele nadelen of aandachtspunten waarmee tijdens een focusgesprek
rekening moet worden gehouden. Aangezien verschillende personen gelijktijdig bevraagd worden, resulteert dat
in een beperkte onderzoekscontrole over het groepsproces (Krueger, 1994 in Gearin & Kahle, 2001). Daarnaast
C I E
Studie naar de factoren die de vrijheid van keuze van een echtgenoot beperken bij bevolkingsgroepen van vreemde oorsprong
Prof. dr. Sami Zemni ◦ Nathalie Peene ◦ Marlies Casier 23