Rapport Metopia - A+O Metalektro

Waar het nu om gaat voor onderwijsinstellingen in het beroepsonderwijs is om te
appeleren aan de ambities, de drives en het gedrag van verschillende actoren en
genoemde krachten met elkaar in balans te brengen.
Nog afgezien van de vraag in hoeverre beeldkracht, vormkracht en samenwerkingskracht
zich organisatorisch uitgekristalliseerd hebben, lijken sommige onderwijsinstellingen
of eenheden daarbinnen hun weg inmiddels duidelijker uitgestippeld
te hebben dan andere. Voor hen is ook het ontwikkelingsperspectief voor
hun relaties met het bedrijfsleven redelijk helder en lijkt de beeldkracht haar werk
gedaan te hebben. Maar ook voor onderwijsinstellingen waar dat ontwikkelingsperspectief
geprononceerd is neergezet, is er de vraag naar het eigenaarschap
daarvan: is dat alléén in handen van de ‘bovenwereld’ binnen de onderwijsinstelling
of voelt ook de ‘onderwereld’ zich eigenaar? Gaat het alléén om intern eigenaarschap
binnen de instelling of strekt zich dat ook uit tot externe stakeholders?
Onze indruk is dat zeker het laatste lang nog niet altijd het geval is, zelfs niet
alleen in termen van beeldkracht. Onze indruk is bovendien dat het zich intern
grotendeels beperkt tot eigenaarschap ‘bovenin’ onderwijsinstellingen.
Aandacht voor samenwerking met het bedrijfsleven als belangrijke externe stakeholder
dient nadrukkelijk vorm en inhoud te krijgen vanuit het besef dat betekenisvol
eigenaarschap zich niet kan beperken tot het gemeenschappelijk eigenaarschap
van de ‘bobo’s’ in een onderwijsinstelling en die in het bedrijfsleven. Gemeenschappelijk
eigenaarschap ‘bovenin’ en ‘onderop’ zullen elkaar moeten
versterken: samenwerking op strategisch en tactisch niveau beklijft niet en is niet
effectief zonder samenwerking op uitvoerend niveau, en vice versa.
In termen van beeldkracht lijkt gedeelde verantwoordelijkheid het sleutelwoord; in
termen van vormkracht en samenwerkingskracht lijkt dat vervlechting. Gedeelde
verantwoordelijkheid dus met erkenning van de onderscheiden actielogica’s van
partijen. Vervlechting tussen onderwijsinstellingen en bedrijven langs verschillende
dimensies en met verschillende modaliteiten, afhankelijk van specifieke mogelijkheden
die de betreffende context biedt. Onderwijsinstellingen blijven de regie
houden. Van hen mag echter tenminste verwacht worden dat ze beide centrale
partners op de slagader individu-samenleving goed kennen. Hoe zij hun ‘sturend
elan’ ook invullen – elk voor zich of in hechte samenwerkingsnetwerken, al dan
niet vanuit nauw gedefinieerde onderwijsconcepten –, indien daarin geen plaats is
voor echt gedeelde verantwoordelijkheid en echte vervlechting zal van optimalisering
van de relatie tussen individu en samenleving door het beroepsonderwijs
geen sprake zijn.
24