Kroniek van een halve eeuw Belgische Ontwikkelingssamenwerking

Een eerste aanzet tot een beleid inzake ontwikkelingshulp (1959)
In juni 1958 installeert zich een nieuwe regering. Het regeerprogramma maakt
nauwelijks melding van hulp aan ontwikkelingslanden: “de regering neemt
zich voor om blijk te geven van haar bezorgdheid over de bevolking in de
onderontwikkelde landen”. Maar voor het eerst is een Belgische minister van
Buitenlandse Zaken, Pierre Wigny, er zich van bewust dat het
onderontwikkelingsprobleem om een stevige aanpak vraagt. In april 1959
verklaart hij in de Senaat: “In Afrika nemen wij onze verantwoordelijkheden
op, maar dat betekent niet dat we geen solidariteit hoeven te betuigen met de
andere onderontwikkelde gebieden. Mijn ministerie zet alles op alles om een
concreet, nauwkeurig en efficiënt plan uit te werken opdat de ontwikkelingslanden
kunnen beschikken over het geld, de middelen en de mensen die ze
nodig hebben om hun machines weer te laten draaien en om de plannen voor
hun industrialisering te realiseren. Wij werken al lang aan deze studie. Het is
een van de grootste projecten van mijn ministerie.”
In de loop van dezelfde zitting merkt senator Flamme op dat de hulp geboden
aan de ontwikkelingslanden weinig waard is in vergelijking met de middelen
die naar de kolonies gaan. Hij zegt: “Wat heeft deze steun te betekenen in
vergelijking met de enorme bedragen die elke dag worden uitgegeven aan
uitrusting voor het leger? Met onze financiële middelen kunnen we toch wel
een paar fondsen oprichten waarmee geen kanonnen worden gekocht, maar
waarmee we werkgelegenheid kunnen bieden aan andere volkeren.”
Vervolgens richt hij zich tot de minister: “U legt de vinger op de wonde; het
Parlement kan een akkoord bereiken over een oplossing. Het is aan u om die
oplossing voor te stellen en ervoor te zorgen dat ze wordt uitgevoerd.”
Welk soort hulp moest het worden? Multilateraal of bilateraal? De ambtenaren
geven de minister de volgende raad: “Er zijn al talloze internationale
instellingen. België kan zich daarom het beste concentreren op de reeds
bestaande programma’s, ook omdat ons land beschikt over beperkte
financiële middelen. Als er bilaterale programma’s beschikbaar zijn, is het
beter dat België zich daarbij aansluit, in plaats van deel te nemen aan nieuwe
multilaterale acties.”
In de loop van het jaar worden heel wat concrete stappen gezet. Binnen het
ministerie van Buitenlandse Zaken richt men de Directie voor Internationale
Hulp op. Daarnaast treedt het ‘Permanent Comité voor de Internationale
Samenwerking’ in werking, dat de activiteiten van de verschillende ministeries
moet coördineren. Er wordt een ‘Beurscomité’ opgericht en men maakt een
inventaris op van de Belgische interventies in de ontwikkelingslanden. Er
wordt ook een voorbereidend werkdocument opgesteld dat de blauwdruk
moet vormen voor een coherent hulpbeleid.
10