Kroniek van een halve eeuw Belgische Ontwikkelingssamenwerking

Het project voor landbouwontwikkeling Kibungo II in Rwanda
Marc Denys, attaché internationale samenwerking
Decennialang emigreerden vele jonge gezinnen afkomstig uit de vruchtbare
maar overbevolkte hoogvlakten in het noorden en het centrum van Rwanda
naar de prefectuur Kibungo in het zuidwesten van het land. Voor de
onafhankelijkheid werd de immigratie georganiseerd door de Belgische
overheid met het systeem van de ‘boerenstand’: elk gezin kreeg een stuk
grond toegewezen niet ver van een begaanbare weg. Daarop moesten ze
verplicht bepaalde gewassen kweken, zoals koffie, bananen en maniok, om te
zorgen voor financiële- en voedselzekerheid. Op elke heuvel van het gebied
was er een sociale voorziening.
Van 1966 tot 1975 legde de Internationale Vereniging voor Plattelandsontwikkeling
(IVPO) in die streek met Belgisch geld een uitgebreid
waterleidingnet aan en bouwde er lagere scholen. Er werden ook handelscoöperaties
opgericht voor landbouwgewassen zoals koffie en pindanoten: zo
kregen de boeren een hogere prijs die bovendien niet aan schommelingen
onderhevig was.
Op verzoek van Rwanda zette het ABOS het project verder. Het werd
uitgebreid onder de naam Kibungo II en begeleidde de boeren bij het op de
markt brengen van de geproduceerde gewassen, zodat ze een hogere prijs
konden krijgen en droeg zo in grote mate bij aan de verbetering van de
voedselsituatie van de bevolking. In september 1980 ging de tweede fase van
start, die doorliep tot april 1994. Het was een geheel geïntegreerd project dat
voor zijn uitvoering gebruik maakte van verschillende activiteiten: de
landbouwdiensten, veeteelt en bosbouw in de gemeenten en de landbouwcoöperatieven.
5 Belgen en 15 Rwandezen werkten eraan mee, evenals
ingenieurs, dierenartsen, bosbouwers en veldwerkers.
Het project omvatte talloze initiatieven: zo werden er zaden en pootgoed van
bonen, pinda’s, soja, maïs, sorgho, zonnebloemen, bananen, maniok, zoete
aardappelen en ananas geproduceerd en verkocht. Daarvoor werd gebruik
gemaakt van een vijftiental zaadbomen. Kleine winkeltjes verkochten het
zaaigoed vervolgens door aan de boeren, die er ook groentezaad konden
kopen, kleine werktuigen, meststof, producten voor het bespuiten van planten
en geneesmiddelen voor het vee. Een team van ontwikkelingswerkers leerde
de boeren gebruik te maken van betere, goedkope landbouwtechnieken. Er
werden greppels gegraven en op de heuvels werd gras geplant om erosie
tegen te gaan. Elk jaar werden er anderhalf miljoen bos- en fruitbomen
aangeplant, goed voor een jaarlijkse herbebossing van 600 hectaren
heuvelland. Dankzij kruisingen met melkrassen, via kunstmatige inseminatie,
werden de runderrassen veredeld en er werden bokken ingevoerd om de
vleesproductie op te voeren. Ook werden er leg- en vleeskuikens uitgebroed
34