Kroniek van een halve eeuw Belgische Ontwikkelingssamenwerking

uitvoering van industriële of infrastructurele projecten door expertise en/of
opleiding te schenken in ruil voor een leveringsovereenkomst. Deze laatste
vorm van ontwikkelingssamenwerking werd niet meer opgenomen in de
nieuwe prioriteiten van 2000, maar in 2001 werd een nieuw financieel orgaan
opgericht dat we al vermeld hebben in hoofdstuk 3: de Belgische
Investeringsmaatschappij voor Ontwikkelingslanden, bekend onder de naam
BIO. De BIO heeft niet langer de taak de Belgische ondernemingen te
steunen (de staatsleningen blijven het belangrijkste instrument op dat gebied),
maar beoogt de ontwikkeling van de lokale kmo’s door belegging in aandelen
of door leningen.
Alleen al de ontwikkeling van de vormen van Belgische steun zou een veel
gedetailleerdere beschrijving en analyse waard zijn, want ze weerspiegelt het
algemene en sectorale beleid dat in de loop der jaren door de regeringen
gevoerd werd.
De sectoren van de ontwikkelingssamenwerking en het sectorale beleid
De Belgische ontwikkelingssamenwerking zette zich vanaf het begin van haar
activiteiten (in Congo in 1960 en vanaf 1962 in Rwanda en Burundi) voor
vrijwel alle sectoren in. Net als in de koloniale periode bestond die hulp vooral
uit technische bijstand: onderwijs en opleiding, gezondheidszorg, landbouwkundig
onderzoek en landbouwproductie, verschillende infrastructuurdomeinen
(water, energie, vervoer, communicatie) en het staatsbestuur
(financiën, economie, justitie).
In elke sector lag er één doel, één gedachte, aan de basis van het te voeren
beleid: de overtuiging dat de verworvenheden van het koloniale werk
behouden moesten blijven en – indien mogelijk – verder ontwikkeld moesten
worden. Dat hoeft geen verbazing te wekken: van de 2400 ambtenaren die
Congo aan het begin van 1962 telde, waren er meer dan 2000 voormalige
ambtenaren van de administratie van Afrika. Sinds tien jaar werden hun
activiteiten uitgevoerd in het kader van een tienjarenplan voor ontwikkeling
dat doelstellingen, een sectoraal beleid en goed uitgewerkte methoden
omvatte. Bovendien wijdde het koloniale bestuur zich sinds 1958 aan de
uitwerking van een tweede tienjarenplan dat gericht was op de sociale
sectoren (scholing, gezondheidszorg, huisvesting) en op de landbouwproductie,
met voedselonafhankelijkheid als doel. De lokale gezagdragers
stemden zelf in met de grootse opzet van het plan en ze namen het
voorgestelde beleid aan. Hetzelfde gold voor Rwanda en Burundi. In deze
drie landen zou de alomtegenwoordige Belgische ontwikkelingssamenwerking
(op enkele wijzigingen na) ongeveer twintig jaar lang de structuur en de
indeling in sectoren uit de koloniale periode behouden, maar zonder afbreuk
te doen aan de nationale soevereiniteit.
82