Kroniek van een halve eeuw Belgische Ontwikkelingssamenwerking

overwoog men om mechanismes voor exporthulp in de begroting op te
nemen. Al deze elementen zorgden ervoor dat een nieuwe beoordeling van
de ontwikkelingsdoelstellingen noodzakelijk werd, evenals een nieuwe
hervorming van de samenwerkingsadministratie.
De hervorming van het ABOS
In 1976 bracht minister Van Elslande wijzigingen aan in de structuur van de
administratie. Het ABOS kreeg een aantal nieuwe taken mee: de planning van
projecten en de coördinatie tussen de verschillende ministeriële
departementen onderling en tussen de departementen en de internationale
instellingen, het stimuleren van Belgische privé-investeringen in de
ontwikkelingslanden, de overdracht van overheidskapitaal, het sensibiliseren
van de Belgische bevolking en de systematische evaluatie van al deze
activiteiten. Het ABOS kreeg een nieuw algemeen bestuur dat moest instaan
voor de voorbereiding en de beoordeling van de beleidslijnen. Maar als we
het organigram goed bekijken, wordt duidelijk dat het nieuwe bestuur heel wat
meer verantwoordelijkheden toegewezen kreeg dan de andere directies. De
hervorming en de uitbreiding van de dienst tot 367 ambtenaren leidden tot
een reeks benoemingen die sterk beïnvloed waren door de politieke situatie.
Dat alles zorgde voor conflicten en geruzie die de goede werking van de
administratie belemmerden en de uitvoering van de projecten vertraagden.
Daar komt nog bij dat de hoeveelheid samenwerkingsovereenkomsten enorm
toenam (elf in zeven jaar) en dat de ministers en staatssecretarissen elkaar
snel opvolgden (zes in negen jaar). In het begin van de jaren ’80 stond het
ABOS aan de rand van de afgrond.
Ondanks al deze problemen mogen we niet uit het oog verliezen dat er
enorme vooruitgang werd geboekt in de loop van het decennium. Het ABOS
stond open voor nieuwe vormen van financiële samenwerking, versterkte zijn
aanwezigheid bij de internationale instellingen en verbeterde zijn
werkmethodes. Er werden prognosestudies uitgevoerd en het ABOS slaagde
erin een wet door te drukken die leidde tot de oprichting van een
Samenwerkingsfonds: op die manier kreeg het meer flexibiliteit in de
programmatie van de begroting.
De problemen in de administratie waren zo groot dat in het begin van de jaren
’80 een nieuwe hervorming onvermijdelijk leek. De staatssecretaris vroeg een
rapport aan dat gepubliceerd werd in 1982, met verpletterende resultaten. Het
rapport stelde de onnauwkeurige en grillige beleidslijnen aan de kaak, de veel
te grote hoeveelheid aan projecten en de politieke benoemingen. Er werd veel
te vaak een beroep gedaan op de Raad van State. De verantwoordelijkheden
waren versnipperd en overlapten elkaar vaak, wat leidde tot voortdurende
conflicten: zo werd de dominante positie van het eerste algemene bestuur
nog versterkt. Het zal tien jaar duren voor de voorgestelde hervorming een feit
47