Kroniek van een halve eeuw Belgische Ontwikkelingssamenwerking

en ontwikkelingssamenwerking, zoals de onderhandelingen over de eerste
overeenkomst van Yaoundé die in 1963 gesloten wordt tussen de Europese
Gemeenschap en achttien Afrikaanse landen. In 1964 wordt de Conferentie
van de Verenigde Naties voor Handel en Ontwikkeling (UNCTAD) opgericht.
België is ook stichtend lid van het Comité voor Ontwikkelingshulp (DAC),
opgericht in het kader van de Organisatie voor Economische Samenwerking
en Ontwikkeling (OESO): de OESO ontvangt ieder jaar een gedetailleerd
rapport van DAC-activiteiten. België levert ook een belangrijke bijdrage aan
het Europees Ontwikkelingsfonds.
Tegen het einde van 1967 tekenen de contouren van de Belgische officiële
ontwikkelingshulp zich duidelijk af. De hulp gaat vooral naar Congo, Rwanda
en Burundi (meer dan 80%), maar breidt zich langzaam uit naar andere
landen. In plaats van multilaterale actieplannen geeft men de voorkeur aan
rechtstreekse bilaterale hulp, waarover de twee regeringen rechtstreeks
onderhandelen. De indirecte financiële hulp via subsidies aan de ngo’s is
verwaarloosbaar (minder dan 5%). De ontwikkelingshulp neemt twee vormen
aan: personeel wordt ter beschikking gesteld van de ontwikkelingslanden en
er worden beurzen toegekend. Vooral technische hulp dus, om het gebrek
aan lokale leidinggevenden deels op te vangen. De ontwikkelingswerkers zijn
actief in verschillende sectoren: het grootste deel van hen zijn leerkrachten,
maar in mindere mate zien we ook artsen, landbouwkundigen, burgerlijk
ingenieurs en technici. Programma’s en samenwerkingsprojecten blijven een
administratieve utopie: de Belgische ontwikkelingssamenwerking beschikt nu
wel over een eigen administratie, maar blijft functioneren zoals in de koloniale
tijd. De reden daarvoor is eenvoudig: zowel in de centrale administratie als op
het terrein werken nog heel wat ambtenaren uit de koloniale periode.
De politieke overheden proberen de ontwikkelingshulp dus te rationaliseren
en tegelijkertijd gaan ze ook nadenken over de raadgevingen van de
internationale instellingen. In het begin van 1968 wordt een politiek
programma over ontwikkelingssamenwerking gepubliceerd en daarmee
breekt een nieuwe fase aan: de Belgische hulp moet haar plaats vinden in de
internationale ontwikkelingen.
De administratieve teams in Congo (1964-1968)
Jacques Brassinne de La Buissière, toenmalig kabinetschef van
Ontwikkelingssamenwerking, initiatiefnemer van de polyvalente teams.
In 1964 viel Congo ten prooi aan onlusten en in een groot deel van het land
heerste chaos. De eerste minister Moïse Tshombé had er al een paar keer bij
de Belgische overheid op aangedrongen om de Belgische ambtenaren in
Congo meer speelruimte te geven: hun rol moest zich niet langer beperken tot
23