Kroniek van een halve eeuw Belgische Ontwikkelingssamenwerking

Deel twee.
De actoren van de ontwikkelingssamenwerking
Hoofdstuk 3: De institutionele actoren
Bij de ontwikkelingssamenwerking zijn talloze actoren betrokken: de ministers,
de samenwerkingsadministratie, het federale parlement, ngo's van
uiteenlopende strekkingen, universiteiten en wetenschappelijke instellingen of
nieuwe partners als de vakbonden, de steden en gemeenten en natuurlijk ook
de internationale partners.
De ministers en de staatssecretarissen van Ontwikkelingssamenwerking
De minister of de staatssecretaris van Ontwikkelingssamenwerking geniet een
grote vrijheid: het toezicht van het parlement en de regering zijn niet erg strikt.
Het politieke belang van de portefeuille is niet erg groot en de interesse van
de publieke opinie is vaak lauwtjes, maar uit menselijk oogpunt is de functie
cruciaal. Het budget voor ontwikkelingssamenwerking is een van de grootste
waar een regeringslid over kan beschikken en de minister kan die naar eigen
goeddunken aanwenden, al moet daarbij natuurlijk wel rekening gehouden
worden met de algemene lijnen van het Belgische buitenlands beleid. Het
doel van de samenwerking is een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van
de armste landen en er bestaan vele manieren om dit te realiseren. Elke
minister ontwikkelt zijn eigen visie op armoedebestrijding en sommigen
werken zelfs een heuse doctrine uit, die vervolgens op grote schaal
bekendheid verwerft.
Aan welke minister of staatssecretaris de portefeuille Ontwikkelingssamenwerking
wordt toegewezen, hangt grotendeels af van het politieke
overleg na de regeringsvorming, maar over het algemeen is het niet de
portefeuille die de partijen het liefst naar zich toe trekken. We zien dan ook
vaak dat de bevoegdheid wordt toegewezen aan partijen die maar weinig
politiek gewicht in de schaal leggen. Ook wordt in het regeringsprogramma
vaak niet meer dan een zin, of hoogstens een paragraaf, aan
ontwikkelingssamenwerking gewijd.
Van 1960 tot 2007 volgden 26 ministers of staatssecretarissen van
Ontwikkelingssamenwerking elkaar op (zie de lijst in bijlage 1). Van 1972 tot
1988 waren er maar liefst elf ministers, waarvan er twee minder dan zes
maanden op hun post bleven. Dit zorgde in bepaalde periodes voor een grote
instabiliteit in het beleid en voor een zeker gebrek aan coherentie bij het
opstellen van de programma's. Elke minister wilde graag zijn eigen stempel
drukken op het beleid van zijn voorganger, waarbij hij soms dit beleid zeer
grondig wilde veranderen. Nu eens werden er wijzigingen aangebracht in de
43