Kroniek van een halve eeuw Belgische Ontwikkelingssamenwerking

Studiebeurzen, steun voor vorming
Jacqueline Massaut, coördinatrice van de afdeling ‘beurzen’ van de BTC
De studiebeurzen vormen een belangrijk element van de ontwikkelingssamenwerking,
tenminste wat hun aantal betreft: België reikt heel veel
studiebeurzen uit, wat ons land een uitstekende reputatie oplevert. Wat de
kosten betreft, maken de studiebeurzen slechts een heel klein deeltje uit van
de samenwerkingsbegroting: er is nooit meer dan 4% van de begroting aan
gewijd, en vandaag is dat 1,8%.
In 1960 werden er al enkele beurzen toegekend aan studenten uit Congo,
Rwanda en Burundi. Het aantal beurzen steeg steeds meer en in 1967
bereikte het aantal Afrikaanse beursstudenten in België een piek van 1887
personen. Meer dan de helft van hen was afkomstig uit Midden-Afrika. In het
begin was er geen enkele vorm van selectie, maar langzamerhand werden er
beperkingen gesteld wat betreft de opleidingstypes die in aanmerking
kwamen voor een beurs. Vervolgens werden de beurzen een onderdeel van
projecten die erop gericht waren deskundigen op te leiden die op termijn de
Belgische ontwikkelingswerkers konden vervangen. Heel wat beurzen gingen
daarom naar de opleiding van leerkrachten voor het middelbaar onderwijs of
van technici.
In de jaren ’80 deed een ander soort studiebeurs zijn intrede: naast de
beurzen die gebonden waren aan projecten werden er in het kader van de
universitaire samenwerking studiebeurzen toegekend voor doctoraats- en
masterstudies aan de universiteiten. In die periode voerde men het systeem
van de lokale studiebeurzen in: dat zijn beurzen voor opleidingen ter plaatse
die beantwoorden aan de specifieke behoeften van het land. Er ging meer
aandacht naar de selectieprocedures en dit leidde ertoe dat de beschikbare
beurzen niet elk jaar werden uitgereikt, omdat er niet genoeg kandidaten
waren die aan de vereisten beantwoordden.
Vandaag (cijfers van 2008) komt bijna de helft van de beursstudenten uit
Franstalig Afrika (44%), en dan vooral uit de Democratische Republiek Congo,
Rwanda en Burundi. 17% komt uit de Maghreb/Palestina, 21% uit de
Engelstalige delen van Afrika, 8% uit Azië en 7% uit Latijns-Amerika. De
belangrijkste opleidingsgebieden zijn geneeskunde en volksgezondheid
(34%), landbouwkunde (12%), economie (16%), wetenschappen (145%),
psychologische, pedagogische en sociale wetenschappen (13%), milieuwetenschappen
(4%) en rechten (5%), met een bijzondere aandacht voor de
mensenrechten. Ongeveer een kwart van de studiebeurzen gaat naar
vrouwen.
91