Kroniek van een halve eeuw Belgische Ontwikkelingssamenwerking

ijvoorbeeld de aanleg van de tramlijnen in Manilla in de Filipijnen. Hiervoor
gaf België een staatslening uit van een miljard Belgische frank tussen 1980
en 1983. Het tramnet, dat in 1985 in gebruik werd genomen, was een zegen
voor de mobiliteit in de binnenstad en hoewel het biljet maar weinig kost, zijn
de inkomsten toch ruimschoots voldoende om de exploitatiekosten te dekken.
Een project dat helaas mislukte was dat voor de lood- en zilvergieterij van
Karachipampa in Bolivia. De kosten voor dit project werden te hoog, deels
omdat de risicostudies vooraf niet goed waren uitgevoerd, deels omdat het
project beschouwd werd als een bijdrage aan de uitvoer van Belgische
goederen en niet zozeer als een kans voor de ontwikkeling van Bolivia. De
gieterij, gebouwd tussen 1980 en 1987, was veel te groot. Toen de prijs van
de grondstoffen daalde, werden de exploitatiekosten te hoog en het bedrijf
werd zelfs nooit in gebruik genomen. Toch hield Bolivia er een schuld van
meer dan 3,5 miljoen frank aan over, het bedrag dat de Staat en de Belgische
financiële instellingen in het project hadden geïnvesteerd.
België heeft wel uitgebreid gebruik gemaakt van het systeem van
tegenwaardefondsen. Daarbij voert een ontwikkelingsland producten in die
gefinancierd worden door een donorland. Die producten worden op de lokale
markt verkocht en het geld dat daaruit voortvloeit, kan gebruikt worden voor
sociale projecten gericht op de lokale bevolking. Het systeem van
tegenwaardefondsen werd vastgelegd in een van de richtlijnen van het IMF.
De tegenwaardefondsen: het voorbeeld van Bolivia
Véronique Staes, gewezen deskundige bij DGOS
Vanaf de jaren '80 steunde België in Bolivia een belangrijk tegenwaardefonds.
Het land ging dan gebukt onder zijn schuldenlast en het kon de ingevoerde
producten niet langer betalen. Het gebrek aan invoerproducten dreigde op zijn
beurt fataal te worden voor de Boliviaanse industrie, want de noodzakelijke
goederen konden niet meer worden aangekocht. De Belgische ontwikkelingssamenwerking
werkte daarop naar het voorbeeld van andere donorlanden
een steunprogramma uit voor de betalingsbalans, door deviezen uit te geven
aan de Centrale Bank van Bolivia. De bank verkocht de deviezen door aan
kandidaat-importeurs die op hun beurt aan de bank de tegenwaarde in de
lokale munt stortten: ook dat bedrag kwam terecht in het tegenwaardefonds.
Tegelijkertijd verkocht België aan Bolivia een deel van zijn buitenlandse
schuld en de opbrengst van deze transactie ging eveneens naar het
tegenwaardefonds.
Tussen 1992 en 2004 inde het fonds meer dan 17 miljoen dollar, die
geïnvesteerd werden in lokale projecten. Drie miljoen dollar gingen naar het
ontwikkelen van een systeem van microkredieten: zo konden privépersonen
die niet bij een bank terechtkonden kleine geldsommen lenen. Het systeem
37