Kroniek van een halve eeuw Belgische Ontwikkelingssamenwerking

De richtsnoeren die worden voorgesteld houden rekening met de belangen
van alle partijen. Ze zijn gebaseerd op de bereidheid van België om fondsen
vrij te maken onder de vorm van schenkingen, waarmee de hulpprogramma’s
voor de ontwikkelingslanden kunnen worden gefinancierd. Er worden twee
belangrijke instellingen opgericht: in de eerste plaats het Belgisch Bureau
voor Internationale Samenwerking, dat verantwoordelijk is voor het beheer
van de toegekende beurzen en voor de beursstudenten. Het Bureau houdt
zich ook bezig met de voorbereiding en de organisatie van de projecten en
het toezicht, en het is verantwoordelijk voor de Belgische deskundigen die, al
dan niet in het kader van een project, naar het buitenland worden gestuurd.
Het Belgisch Fonds voor Economische en Sociale Ontwikkeling is dan weer
een financieel orgaan dat langetermijnkredieten verleent en investeringen
opstart in het buitenland.
In deze vroege fase zijn er verschillende factoren die de vorm van het
samenwerkingsbeleid bepalen. Men zoekt vooral naar een manier om de
expansiepolitiek van de Sovjet-Unie te counteren en het hoofd te bieden aan
de communistische ‘ondermijning’ in Afrika en Azië. Tegelijk wil men het
prestige van België verhogen om zo de exporteconomie weer op gang te
brengen. Maar er is ook aandacht voor de ethische kant: door de
economische ontwikkeling te stimuleren probeert men mensen uit de
armoede te halen. Relaties tussen mensen zijn hierbij erg belangrijk; daarom
hecht men er veel belang aan deskundigen naar het buitenland te sturen en
beursstudenten te ontvangen in België.
Het samenwerkingsbeleid moet zo efficiënt mogelijk blijven. Daarom neemt
België weinig deel aan multilaterale hulpprogramma’s, maar gaat de voorkeur
uit naar bilaterale akkoorden. Ook worden er geen individuele deskundigen
naar de ontwikkelingslanden gestuurd, maar probeert men geïntegreerde
projecten op te zetten waarbij gebruik wordt gemaakt van personeel,
materiaal en studiebeurzen. Over de niet-gouvernementele organisaties staat
niets in het regeerprogramma: de overheid beschouwt hun projecten als
privé-initiatieven. Er zijn enkele ngo’s actief in Congo en Rwanda-Urundi.
Waarom maken deze gebieden geen deel uit van het ministeriele programma
en wordt er zelfs met geen woord over gerept? Dat komt omdat ze buiten de
bevoegdheid vallen van de minister van Buitenlandse Zaken, en omdat het
ministerie van Belgisch Congo en Rwanda-Urundi zijn beleid geheim houdt,
uit vrees zijn voorrechten te verliezen. Congo is een nationale kwestie, geen
buitenlandse. Op het moment dat minister Wigny zijn bedoelingen uiteenzet in
de Senaat, heeft België Congo net de onafhankelijkheid beloofd: dat kondigt
koning Boudewijn aan in zijn toespraak op 13 januari 1959. Van Hemelrijck,
de minister van Koloniën, schat dat het nog zo’n 3 tot 4 jaar kan duren voor
de onafhankelijkheid van Congo een feit is. Het is dus nog te vroeg om Congo
op te nemen in het algemene beleidsprogramma voor officiële ontwikkelingshulp.
11