Laaggeletterden leren lezen - website Basisvaardigheden

Laaggeletterden leren lezen
Marieke Hanekamp
Het eerste maatschappelijk ijkpunt wordt beschouwd als de minimale basis voor sociaalmaatschappelijk
functioneren. Echter aangezien de eisen aan geletterdheid steeds toenemen in de
maatschappij en in het bedrijfsleven, wordt aangenomen dat inmiddels een hoger niveau vereist is;
Het derde niveau, ofwel referentiekader, gaat een stapje verder in de ontplooiing van
laaggeletterden. Op dit niveau, het tweede maatschappelijk ijkpunt, wordt het mogelijk om
ontwikkelingen te kunnen volgen en verder te leren voor een beroep en zelfontwikkeling. Dit
niveau is vereist wanneer de volwassenen deel willen nemen aan verder onderwijs of om zich
maatschappelijk en beroepsmatig verder te ontwikkelen (Bohnenn et al., 2004).
1.6 Basiseducatie
Onderwijs in de moedertaal aan volwassenen wordt ook wel basiseducatie genoemd. De
basiseducatie in Nederland ging in 1987 van start en is gericht op het aanleren van sociale
vaardigheden en basisvaardigheden in lezen, schrijven en rekenen. Deze basiseducatie is bedoeld
voor autochtone en allochtone volwassenen die niet leerplichtig zijn, een onderwijsachterstand
hebben en laaggeletterd zijn.
Bij de invoering van de Wet Educatie en Beroepsonderwijs (WEB) op 1 januari 1996 ging de
basiseducatie op in de Kwalificatiestructuur Educatie (KSE). In het schooljaar 1997/’98 is de
landelijke kwalificatiestructuur ingevoerd en viel de basiseducatie uiteen in verschillende niveaus:
KSE -niveaus 1, 2 en 3. KSE 1 kwam daarbij overeen met het redzaamheidniveau, KSE 2 met het
drempelniveau en KSE 3 met het basisniveau. Dit is de indeling die de meeste ROC’s nu nog
handhaven en op basis waarvan cursisten worden ingedeeld (CBS, 2008). Met ingang van het
schooljaar 2004/’05 is de Kwalificatiestructuur Educatie door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur
en Wetenschap (OCW) vervangen door de Basisstructuur Educatie (BSE). Daarbij zijn de KSEniveaus
1 t/m 3 opgegaan in educatietypen met een zeer laag startcompetentie-niveau (niveau 1
van de BSE), en een laag startcompetentieniveau (niveau 2 van de BSE). De hogere niveaus worden
in de BSE beschreven als het niveau van sociale redzaamheid (onderverdeeld in SR1 en SR2),
respectievelijk professionele redzaamheid ongekwalificeerd (PRO1 en PRO2) en professionele
redzaamheid gekwalificeerd (PRG1 en PRG2). In 2008 is de WEB gewijzigd waardoor cursisten
langer dan vijf jaar gesubsidieerd onderwijs aan een ROC mogen volgen.
Startcompetentieniveaus: Startniveau 1 is een zeer laag niveau en omvat de groep Nederlandsen
anderstalige analfabeten en semi-analfabeten. Startniveau 2 komt ongeveer overeen met het
niveau van de basisvorming-basisberoepsgerichte leerweg van het vmbo met een beperkt aantal
algemene vakken;
Sociale redzaamheid: Hierbij kan het gaan om het leren van Nederlands, hoe een bank werkt,
hoe men met het openbaar vervoer kan reizen, kennis over de opvoeding van kinderen en
vaardigheden die men bijvoorbeeld nodig heeft in het vrijwilligerswerk en bij sociale contacten;
Professionele redzaamheid ongekwalificeerd: Deelnemers aan dit educatietype ontbreekt het aan
een aantal vaardigheden en kennis om goed op de arbeidsmarkt te kunnen functioneren. Zij
hebben vaak problemen op het gebied van Nederlands, rekenen, vreemde talen, digitale
14