Laaggeletterden leren lezen - website Basisvaardigheden

Laaggeletterden leren lezen
Marieke Hanekamp
van de Stichting Lezen en Schrijven laat Saskia daarnaast zien dat ze op de hoogte is van het
materiaal dat voor deze doelgroep aanwezig is en dus beschikt over curriculumkennis.
Elbaz (1981) gebruikt, zoals aangegeven, praktijkregels, praktijkprincipes en beelden om het
handelen van docenten te verwoorden. Zijn indeling is ook gebruikt om inzicht te geven in het
handelen van Saskia. Zij schenkt veel aandacht aan een tweetal belangrijke praktijkregels: haar
cursisten moeten leren geen antwoord te geven op te directe vragen en voor hun eigen mening uit te
komen. Twee van Saskia’s praktijkprincipes zijn dat ze erg veel belang hecht aan het vergroten van de
sociale vaardigheden van haar cursisten en dat ze haar cursisten leert om voor zichzelf op te komen.
Een beeld van Saskia is dat ze een goede, veilige sfeer een voorwaarde voor goed onderwijs vindt.
Haar persoonlijke filosofie, of de manier waarop ze zichzelf ziet, is dat ze zich als een begeleider in
plaats van een docent beschouwt.
Wat lezen betreft hecht Saskia meer waarde aan begrijpend dan aan technisch lezen. Het gaat
erom dat de boodschap overkomt. Ze ziet lezen als een vaardigheid die de sociale redzaamheid van
haar cursisten kan verhogen. Door de cursisten van materiaal te voorzien dat aansluit op hun
leefwereld probeert ze haar cursisten zo zelfstandig mogelijk te maken. Dit bleek onder andere uit het
feit dat ze aandacht besteedde aan het gebuik en invullen van een acceptgirokaart: door haar
cursisten te leren deze te gebruiken vergroot ze hun zelfstandigheid.
Uit het voorgaande kan geconcludeerd worden dat de visie van Saskia op het
laaggeletterdenonderwijs vrijwel geheel overeen komt met haar handelen in de klas. In termen van
Goodlad (1979) betekent dit dat het operationele curriculum, zoals dat is waargenomen in de
observaties, overeenkomt met het geïnterpreteerde curriculum, zoals de docent dat naar voren bracht
in de interviews.
5.2 Docent Karin de Vries
Karin de Vries was de eerste docente die reageerde op het verzoek om mee te werken aan dit
onderzoek. Ze vertelt me tijdens ons eerste gesprek dat ze in 1963 geboren is en in de loop der jaren
een divers CV heeft opgebouwd. Haar eerste baan was er een als kleuterleidster maar Karin besloot
een opleiding aan de PABO te volgen en zegde haar baan op. Na het afronden van de opleiding heeft
ze een jaar op een basisschool les gegegeven en een tijd als invalster op school gestaan. Toch was dit
niet wat Karin haar hele leven wilde doen en ze besloot te solliciteren op een baan bij een crèche. Na
hier werkzaam te zijn geweest maakte ze in 1986 de overstap naar het NT2-onderwijs. Na enkele
jaren NT2 te hebben gegeven werkte Karin 3,5 jaar bij de Aangepaste Trajecten voor volwassen
uitstromers maar besloot ze toch terug te gaan naar het NT2-onderwijs. Zes jaar geleden maakte ze
de overstap naar de NT1-basiseducatie (I1-KdV).
Karin legt me uit dat er in Schrijfdorp op diverse locaties voor in totaal tien groepen lees- en
schrijfonderwijs wordt verzorgd. De cursisten worden op basis van hun niveau ingedeeld in een groep.
Er zitten maximaal acht cursisten in één groep. Karin geeft inmiddels alweer vier jaar les aan de
geobserveerde groep cursisten. De samenstelling van deze groep is in die tijd enigszins veranderd:
cursisten stroomden uit of door naar hogere niveaus en zijn er nieuwe cursisten bijgekomen. Op dit
56