Laaggeletterden leren lezen - website Basisvaardigheden

Laaggeletterden leren lezen
Marieke Hanekamp
die uitspraak nog moeilijker. Maar ze moeten wel beseffen: het is een –ig woordje’ (I2-GvdB). Door dit
soort voorbeelden veel te zien leer je ze herkennen, daarom noemt hij lezen letterlijk ‘trainingswerk’:
‘Hoe meer je traint hoe sneller het gaat’ (I2-GvdB). Daarom besteedt Gerard tijdens zijn lessen veel
aandacht aan woordenschat en woordherkenning. Volgens de indeling van Chapman en Czerniewska
(1978, p.65-66) valt deze docent onder de categorie docenten die lezen zien als ‘word recognition,
they drill on the basic sight vocabulary and word recognition skills´.
Gerard heeft geen moeite met het gebruik van termen als ‘uitgang’, ‘lange klank’ en
bijvoorbeeld ‘korte klank’. Hij legt me tijdens het tweede interview uit dat hij deze termen niet
ontwijkt wegens schoolervaringen of emoties, maar hij gebruikt ze ook niet als ballast. Volgens hem is
het voor de cursisten die een hoog niveau willen bereiken onontkoombaar om termen als deze te
(her)kennen: ‘als je verder wil in de taal moet je weten wat een persoonvorm is, daar kun je niet
onderuit’ (I2-GvdB).
Van 20.00 uur tot 20.30 uur is het pauze. Terwijl de cursisten in de kantine een kopje koffie
drinken brengt Gerard zijn pauze door in de docentenkamer met zijn collega’s. Om half negen loopt
iedereen weer terug naar het lokaal en splitst de groep zich op in tweeën: de ene groep gaat
zelfstandig aan het werk met opdrachten uit de basisschoolleergang ‘Oefeningen in taalvaardigheid
gericht op efficiënt werken en zelfstandig corrigeren’ van Jacob Dijkstra en omdat David er niet is gaat
Gerard met Cor in een apart lokaaltje oefenen met hardop lezen.
Cor is een cursist met dyslexie. Dyslexie is volgens Braams (2002) een gevolg van een tragere
verwerking van taalklanken (fonologische verwerking) door de hersenen. Hier kunnen veel factoren
achter zitten: problemen op visueel gebied (zien bij lezen), op auditief gebied (horen van klanken)
en/of motorisch gebied (hand- en vingerspieren bij schrijven, oogspieren bij lezen van regel naar regel,
mondspieren bij correcte uitspraak) maar ook in de gedragsorganisatie (bijvoorbeeld bij
hyperactiviteit). Dyslectische kinderen gaan volgens Braams veel trager vooruit bij het leren lezen. Ze
hebben vaak moeite om van spellend lezen tot het lezen van hele woorden te komen. Dyslexie is
meestal een erfelijke, aangeboren afwijking. Volwassenen met dyslexie krijgen veelal te maken met
faalangst en onzekerheid. Hierdoor probeert men situaties waarin gelezen of geschreven moet worden
te vermijden. Ook komt het voor dat men soms afhankelijk wordt van hulp van derden om
bijvoorbeeld brieven te schrijven naar instanties. Het te laat ontdekken en onderkennen van dyslexie
kan een oorzaak zijn om laaggeletterd te worden (Website Remedial Teaching).
Uit zijn tas haalt Cor een boekje uit de Leeslicht serie tevoorschijn: ‘Een echte man’ van
Yvonne Kroonenberg. Hij begint te lezen:
74