Laaggeletterden leren lezen - website Basisvaardigheden

Laaggeletterden leren lezen
Marieke Hanekamp
is de methode van key incident analyse gebruikt. Aan de hand van verscheidene sleutelmomenten is
een beeld geschetst van de praktijk van de docenten. Door middel van datatriangulatie zijn er relaties
gelegd tussen de gegevens die naar voren zijn gekomen uit de interviews en de observaties. Op deze
manier ontstond een volledig beeld van het handelen en de visie van de docenten.
Saskia bleek een docent die zich sterk bewust is van het feit dat ze met volwassenen werkt,
volwassenen met een eigen leven, eigen verantwoordelijkheden en een eigen mening. Ze probeert
‘een positieve, huiselijke sfeer’ te creëren, een andere sfeer dan vroeger op school. Wat lezen betreft
hecht Saskia meer waarde aan begrijpend dan aan technisch lezen. Ze ziet lezen als een vaardigheid
die de sociale redzaamheid van haar cursisten kan verhogen. Door de cursisten van materiaal te
voorzien dat aansluit op hun leefwereld probeert ze hen zo zelfstandig mogelijk te maken.
Karin noemt zichzelf een mix van docent, begeleider en maatschappelijk werkster. Ze hecht
meer waarde aan de inhoud van de boodschap dan aan de vorm en laat haar cursisten tijdens het
lezen vooral generalisaties en conclusies op basis van de tekst trekken. De opvattingen van Karin
sluiten aan bij de communicatieve methode waarin volgens Hulstijn (1995) meer waarde gehecht
wordt aan de inhoud van een taaluiting dan aan de vorm.
Gerard ziet zichzelf als ‘een echte docent’, die zijn cursisten corrigeert en bijstuurt. Hij is
tijdens zijn lessen bewust bezig met het aanbrengen van structuur, dit is volgens hem nodig om
inzicht te krijgen in de taal. Zoals gebruikelijk in deze aanpak, die volgens Hulstijn (1995) als
‘traditioneel’ bestempeld kan worden, schenkt Gerard vrij veel aandacht aan woordenschat en
grammatica. Hierbij maakt hij gebruik van termen als ‘uitgang’, ‘lange klank’, ‘korte klank’ en
‘persoonsvorm’.
Bij de drie participerende docenten kwam het operationele curriculum overeen met het
geïnterpreteerde curriculum, wat wil zeggen dat zij handelden in overeenstemming met hun visie, al
verschilden deze visies op sommige punten behoorlijk.
Tevens hebben de docenten verschillende verwachtingen met betrekking tot de toekomst.
Saskia denkt dat er meer aandacht komt voor het onderwerp laaggeletterdheid en ze hoopt
dat er een methode wordt ontworpen zodat ze wekelijks niet zoveel tijd kwijt is aan het selecteren
van geschikt materiaal. Ten slotte verwacht Saskia dat er in de toekomst meer gebruik zal worden
gemaakt van computers.
Karin hoopt dat er steeds meer laaggeletterden over de drempel zullen stappen en een leesen
schrijfcursus gaan volgen. Het is volgens haar onvermijdelijk dat er ook steeds meer allochtone
cursisten zullen komen, die al een NT2-traject gevolgd hebben maar toch nog aan hun taal moeten
werken.
Gerard verwacht dat er in het laaggeletterdenonderwijs steeds meer gebruik zal worden
gemaakt van computers. Cursisten zullen steeds meer computerervaring opdoen waardoor het
mogelijk wordt om klassikaal gebruik te maken van computers.
De resultaten uit dit onderzoek kunnen worden meegenomen in de toekomstige ontwikkeling
van het laaggeletterdenonderwijs, om onder andere beter materiaal te creëren, docenten beter op te
leiden en potentiële cursisten te werven.
3