Laaggeletterden leren lezen - website Basisvaardigheden

Laaggeletterden leren lezen
Marieke Hanekamp
4.2.1 Empirisch-interpretatief onderzoek
Het woord empirie komt van het Griekse ‘empeira’, dat ‘ervaring’ betekent. Empirisch betekent dan
ook ‘volgens ervaring, volgens waarneming of proefondervindelijk’ (’t Hart, 2006, p.80). Het huidige
onderzoek kan worden gekwalificeerd als een empirisch onderzoek, meer bepaald een empirisch
interpretatief onderzoek omdat het gebruik maakt van interviews en observaties als belangrijkste
dataverzamelingstechnieken.
Het uitgangspunt van empirisch-interpretatief kwalitatief onderzoek is volgens ’t Hart (2006,
p.68) ‘het beschrijven van een idiografisch soort kennis, dat wil zeggen kennis die het eigene
beschrijft. Concrete gehelen vormen het uitgangspunt van onderzoek en zij worden ook tijdens het
onderzoek als zodanig bestudeerd.’ Dit zijn bijvoorbeeld een bepaald individu, een gezin, organisatie
of land. In dit onderzoek staan drie docenten centraal die het uitgangspunt van onderzoek vormen. In
de empirisch-interpretatieve opvatting is men, in tegenstelling tot empirisch-analytisch onderzoek,
geïnteresseerd in de variatie die zich in het onderwerp van studie voordoet. Er is getracht de
gebeurtenissen van binnenuit, vanuit de visie van de betrokkenen, te interpreteren. Baarda en de
Goede (2005) benadrukken dat empirisch-interpretatief onderzoek exploratief en inductief is. De
onderzoeker maakt daarbij gebruik van kwalitatieve onderzoeksmethoden, zoals ook in dit onderzoek
is gebeurd. Deze methoden worden hieronder besproken.
4.2.2 Meervoudige etnografische casestudy
Kwalitatief, ofwel empirisch interpretatief onderzoek kan op verschillende manieren worden uitgevoerd.
Dit onderzoek is een combinatie van etnografisch onderzoek en een casestudie. Er is een meervoudige
casestudie uitgevoerd, waarbij gebruik is gemaakt van etnografische onderzoekstechnieken.
Stokking (2000) spreekt van een casestudie wanneer één of enkele cases aan de hand van
meerdere aspecten (variabelen) en met behulp van diverse typen gegevensbronnen, gedurende een
zekere periode en met medeneming van de context worden bestudeerd. Het gaat hierbij niet om de
case als zodanig, maar om de case als 'drager' van een bepaald verschijnsel of probleem, in dit geval
de docent als drager van praktijkkennis en beoefenaar van zijn beroep. Aangezien drie verschillende
docenten zijn bestudeerd en hebben meegewerkt aan dit onderzoek, is er sprake van een
meervoudige casestudie.
In zijn artikel beschrijft Stokking meerdere motieven om een casestudie-onderzoek te doen en
om bepaalde cases te kiezen. De cases in dit onderzoek zijn gekozen zodat:
inzicht verkregen kon worden in de complexiteit van relaties tussen betrokkenen en hun handelen;
de kennis van de huidige NT1-docenten in kaart kon worden gebracht;
voorbeelden werden verkregen die de onderzoekers in staat zouden stellen een helder beeld van
de huidige praktijk in het laaggeletterdenonderwijs te geven.
Een etnografische studie heeft als doel een portret te schetsen van een culturele groep en
heeft veelal een beschrijvend karakter ('t Hart, Boeije & Hox, 2005). Door een bepaalde tijd zowel
zichtbaar als onzichtbaar te participeren in het dagelijkse leven van mensen behorende tot de
doelgroep tracht een etnografisch onderzoeker erachter te komen hoe het er ergens anders aan toe
36