Laaggeletterden leren lezen - website Basisvaardigheden

Laaggeletterden leren lezen
Marieke Hanekamp
Saskia geeft tijdens de bijeenkomsten die ik geobserveerd heb de cursisten regelmatig inspraak over
het verloop van de les: gaan we A of B doen Wil je eerst achter de computer of eerst een dictee
maken Nog een kopje koffie of beginnen met de les Stoppen of nog een taalspelletje doen In
bovenstaand fragment weten C1 en C2 niet goed wat ze met deze keuzevrijheid aan moeten. Saskia
probeert met een grapje duidelijk te maken dat ze een keuze verwacht. Wanneer C2 zich snel bij C1
aansluit hamert ze erop dat C1 haar eigen mening moet uiten, en niet zomaar klakkeloos een ander
moet volgen. Het doel van dit oefenen met het maken van keuzes past binnen wat Elbaz (1981) een
praktijkprincipe noemt: door veel te oefenen leren de cursisten voor zichzelf op te komen. Daarnaast
blijkt uit bovenstaand fragment een praktijkregel (Elbaz, 1981) waar Saskia waarde aan hecht: het
maken van keuzes en uitkomen voor je eigen mening. ‘Ik dwing ze tot een eigen mening, dat doe ik
niet alleen bij Bep, maar dat doe ik bij iedereen. Iedereen heeft er moeite mee, niet alleen de
cursisten maar ik ook wel eens. Terwijl je soms diep in je hart denkt….’ (I2-SdJ). Clandinin (1988)
voegde aan de praktijkregels, praktijkprincipes en beelden van Elbaz een vierde component toe,
namelijk ‘persoonlijke filosofie’. Hiermee wordt de manier bedoeld waarop men zichzelf ziet. Cursisten
verwachten vaak van Saskia dat zij de knopen doorhakt, zij is immers de docent. Saskia ziet zichzelf
echter niet als docent maar als begeleider, zij stuurt en begeleidt het leerproces van haar cursisten.
‘En dan ga ik terug naar mijn rol van begeleider: hallo, jij moet mij vertellen wat je leren wilt’ (I2-SdJ).
Uiteindelijk wordt door de cursisten besloten eerst met Netnieuws te beginnen. Niet alle
cursisten hebben ervaring met computers en Saskia loopt heen en weer om ze te helpen met het
inloggen. Een cursist zit achter een computer waarvan het beeldscherm uit staat. Omdat ze niet
begrijpt waarom het scherm zwart blijft, roept ze Saskia.
Key incident 4: Lieve schat, gaat het bij jou ook goed
C1: Saskia
D: Lieverd! En nou kijk eens naar die computer naast je. Wat is het verschil
Saskia zet het beeldscherm aan en wordt geroepen door de volgende cursist.
C2: Hij doet het niet!
D: Dan heb je niet goed ingelogd, meisje.
Kees doet niet mee met de gezamenlijke activiteiten maar is druk bezig met een cursus voor zijn werk.
Saskia vraagt regelmatig of ze hem ergens mee kan helpen.
D: Lieve schat, gaat het bij jou ook goed
C3: Jawel. Ik ben nu hier mee bezig (laat boek zien)
53