Laaggeletterden leren lezen - website Basisvaardigheden

Laaggeletterden leren lezen
Marieke Hanekamp
het laatste interview dat Yassine een gokverleden heeft, en dat ze daarom duidelijk liet merken dat ze
het niet slim van Yassine vindt dat hij voor zoveel geld rummikub heeft gespeeld. ‘Zooo dat is wel
een beetje heel veel geld hè! Daar moet je wel mee oppassen hoor, met dat gokken. Want dat had jij
ook kunnen moeten betalen. En je kunt je geld wel beter gebruiken toch En je hebt nu twee kindjes
hè! Dan moet je oppassen met gokken. Verantwoordelijkheid nemen!’ Ze laat Yassine merken dat het
ook voor zijn vrouw niet leuk is als hij de hele avond in de kroeg hangt: ‘En wat zei je vrouw Waar
bleef je zo lang, zit ik hier alleen met de kinderen Oh, je kreeg een flinke draai om de oren’ waarna
het gesprekje wordt beëindigd met een ‘Nou, volgende keer maar niet meer doen dan’ van Karin.
Bovenstaand fragment is gekozen omdat het inzicht geeft in de verschillende rollen die
Karin in de klas vervult. Allereerst is ze docent, maar in de conversatie met Yassine neemt Karin
duidelijk een opvoedende rol, ze laat hem merken dat ze zijn gedrag niet toejuicht en adviseert hem
om ‘het de volgende keer maar niet meer te doen dan’. Bij het sturen van gedrag in een
praktijksituatie spreekt Elbaz (1982) van een praktijkregel. Karin zegt hierover: ‘Je bent toch af en toe
een beetje aan het opvoeden, hoewel het volwassenen zijn’ (I2-KdV). Clandinin (1988) noemt de
manier waarop iemand zichzelf ziet ook wel de ‘persoonlijke filosofie’. Karin vertelt me dat ze zichzelf
ziet als docent maar ook als begeleider en maatschappelijk werkster. Ze geeft in het laatste interview
aan dat deze rollen voor haar door elkaar heen lopen, maar dat ze oppast niet te ver door te schieten
naar de rol van maatschappelijk werkster: ‘als je echt problemen signaleert moet je ze doorsturen’
(I2-KdV). Karin gaf in de eerste instantie aan dat ze automatisch op deze wijze op het verhaal en het
gedrag van Yassine reageerde maar kon na even doorvragen aangeven waarom zij zo reageerde. Dolk
(1997) spreekt van ‘halfbewuste kennis’ wanneer docenten automatisch handelen maar achteraf aan
kunnen geven waarom hij of zij op een bepaalde manier handelde.
Nadat iedereen wat verteld heeft over zijn of haar bezigheden deelt Karin een oefening over
rijmen uit. Omdat veel cursisten aangeven niet meer te weten wat het concept ‘rijmen’ betekent legt
Karin uit wat rijmen precies is. Als de cursisten het door lijken te krijgen vraagt ze hen of ze nu zelf
rijmwoorden kunnen bedenken, bijvoorbeeld op hun naam.
Key incident 2: Rijmen
D: Kunnen jullie iets bedenken dat op ‘Aya’ eindigt Dat is lastig hè Mijn naam is makkelijker, er
werden vroeger heel veel grapjes over mijn naam gemaakt.
C1: Echt
C2: Karin, spin!
D: Want ze zeiden: Op de jas van Karin zit een spin, Karin is een zeemeermin of Karin maakt het
begin. Ja, dat zeiden ze allemaal. Dat rijmt allemaal. Dat vond ik vroeger helemaal niet leuk hoor!
Dat waren van die jongens in de klas, hè. Kees is ook niet zo moeilijk om op te rijmen
C: Kees, race
D: Race. Kijk, dat is grappig, want race schrijf ik met een ‘a’ maar toch rijmt het, want het klinkt
hetzelfde hè. Want het heeft niet zozeer met hoe je het schrijft te maken, maar met hoe je het hoort.
61