V28_Hoe_ongelijk_is_NL_volledig

14 h o e o n g e l i j k i s n e d e r l a n d ?De wrr heeft een traditie om aandacht te vestigen op economische ongelijkheid.De Raad deed dat eerder in 1976, 1977 , 1996 (a en b) en 2006. In de studie Van dubbeltjesen kwartjes uit 1976 wordt in het voorwoord aangegeven waarom de wrrwaarde hecht aan dit thema. De Raad vond het destijds belangrijk omdat “het verdelingsvraagstukde fundamenten van onze samenleving raakt en lange termijnconsequenties heeft voor praktisch alle beleidsterreinen”. Het doel van de studiewas helder geformuleerd: “Uiteraard is het niet aan de Raad een samenhangendverdelingsbeleid te ontwerpen; wel wil de Raad trachten een verduidelijking tegeven van elementen en relaties die voor verdelingsbeleid van belang zijn, vangezichtspunten waaronder men een verdeling kan bezien, en van normen waarmeemen een verdeling kan beoordelen” (p.0). Nu, bijna veertig jaar later, staat onsmet deze publicatie bijna dezelfde opdracht voor ogen.In dit eerste hoofdstuk zetten we de inzichten uit de Verkenning bij wijze vaninleiding én conclusie op een rijtje. Allereerst beschrijven we de ontwikkelingenop het terrein van de economische ongelijkheid in Nederland, zoals die naar vorenkomen in het eerste deel van deze publicatie (paragraaf 1.2). Daarna gaan we in opde vraag of economische ongelijkheid erg is en nadelig kan uitpakken voor desamenleving, de democratie en de economie: vraagstukken waar de bijdragen inhet tweede deel van dit boek over gaan (paragraaf 1.3). Deze nieuwe inzichten leidenniet tot een blauwdruk voor een nieuw ‘samenhangend verdelingsbeleid’ maarwel tot enkele suggesties voor onderzoek en beleid. Aan het eind van dit hoofdstukzullen we daartoe een voorzet geven (paragraaf 1.4).1.2 economische ongelijkheid in nederland: het is maarwat je vergelijktInkomensongelijkheidDe vraag of sprake is van een grote of toenemende inkomensongelijkheid inNederland is niet met een simpel ‘ja’ of ‘nee’ te beantwoorden. Het ligt er maar aanmet welke maat je de ongelijkheid meet en hoe je vergelijkt: historisch of internationaal.Wordt bijvoorbeeld gekeken naar de ontwikkeling van de Gini-coëfficiënt,een veel gebruikte ongelijkheidsmaat (zie box 1), dan valt op dat Nederland eenkorte periode heeft gekend waarin de inkomensongelijkheid uitzonderlijk laagwas: grofweg tussen 1975 en 1985 (zie ook hoofdstuk 2). In de jaren zeventig van devorige eeuw stond ongelijkheid hoog op de politieke agenda, wat ertoe leidde dateen sterke daling van die ongelijkheid werd ingezet. Dit veranderde een decenniumlater. Vanaf het midden van de jaren tachtig steeg de inkomensongelijkheidsterk, om daarna weer af te vlakken. De inkomensongelijkheid – gemeten in Giniscores– is daarna tot op de dag van vandaag stabiel gebleven. Van een aardverschuivingis in Nederland de laatste jaren dus zeker geen sprake.