V28_Hoe_ongelijk_is_NL_volledig

v e r m o g e n s o n g e l i j k h e i d i n n e d e r l a n d 85Als we kijken naar de ontwikkeling over de tijd, dan zien we dat in de twintigsteeeuw, althans tot de jaren 1980, in ons land de vermogensongelijkheid is gedaald.Vooral in perioden van economische en politiek-militaire crisis zijn de topvermogensverminderd, dus tijdens de Eerste Wereldoorlog, de crisis van de jaren 1930,de Tweede Wereldoorlog en de onafhankelijkheid van Indonesië en de daaropvolgendenationalisatie van Nederlandse bezittingen (Wilterdink 1984, Soltow enVan Zanden 1998). Hierdoor, en ook door de invoering van een meer progressiefbelastingstelsel, nam de vermogensongelijkheid af, al gaat de term ‘egalitaire revolutie’die Soltow en Van Zanden gebruiken om die afname te beschrijven, misschienwat te ver.Wat er na de jaren 1980 gebeurde met de verdeling van de rijkdom, is moeilijker tebepalen, ook door ontbrekende en onvolledige gegevens en discontinuïteit in dewijze van registratie daarvan. Om die reden loopt de inschatting van de recenteontwikkelingen uiteen (Wilterdink 1991, Maestri et al. 2014), Van Bavel en Frankema2013). Deze onzekerheid over het verloop van een zo fundamenteel aspectvan de samenleving als de verdeling van bezit, is eigenlijk verbazend.Aan de ene kant laten overzichtscijfers (zoals die van het cbs) over de laatste jareneen min of meer gelijkblijvende, hoge ongelijkheid zien. Aan de andere kant zijn erpartiële, concrete aanwijzingen dat de ongelijkheid de laatste jaren zelfs verder isgestegen. We zien met name dat de ontwikkelingen in de afgelopen periode vooralplaatsvinden aan de extremen van de verdeling, dus bij de armste en de rijkstehuishoudens. Er is een toename van de schulden aan de onderkant en een sterkgroeiend bezit aan de bovenkant, terwijl de groepen ertussen nauwelijks vermogenhebben opgebouwd, ook niet in de tijd waarin de huizenprijzen en de aandelenkoersenstegen.Vooral de allerrijksten hebben de afgelopen decennia hun vermogens in absoluteen relatieve zin enorm vergroot, zo blijkt uit cijfers van de Quote 500 en het DutchWealth Report. Zo hebben de vijfhonderd rijkste huishoudens nu ongeveer10 procent van het totale private vermogen in Nederland in bezit. In 1997 was ditaandeel nog 6 procent (Quote 500 2012). Ook bedroeg de groei van het totale bezitvan de top 10 procent meest vermogenden tussen 1993 en 2010 bijna 14 procent perjaar.Even opvallend is dat de rijkste Nederlanders hun vermogens relatief ongeschondendoor de recente crisis hebben geloodst, terwijl tegelijkertijd de overige Nederlandershun vermogen hebben zien slinken. Tijdens de crisis tussen 2008 en 2011raakten de 10 procent meest vermogende huishoudens slechts 1 procent van huntotale rijkdom kwijt: dit nam af van 737 naar 731 miljard euro. Sterker nog: terwijlde gewone huishoudens hun vermogen sterk zagen slinken, is de groep miljonairssinds de crisis van 2007 nog vermogender geworden (dwr 2012). In tegenstelling