V28_Hoe_ongelijk_is_NL_volledig

28 h o e o n g e l i j k i s n e d e r l a n d ?grond van onder andere het werk van Kuznetz werd verwacht. Daarbij gaat het metname over de vraag of (een toename van) inkomensongelijkheid negatieve gevolgenheeft voor economische groei. Went schetst de stand van zaken in dit debat.Hij wijst er op dat tot voor kort veelal werd gedacht dat een uitruil plaatsvindt tusseneconomische groei en ongelijkheid, en dat de ongelijkheid in eerste instantietoeneemt wanneer een land zich ontwikkelt, om vanaf een bepaald niveau vanontwikkeling weer te dalen. Economische ongelijkheid werd, kortom, gezien alseen ‘tijdelijke fase’ (die overigens een paar decennia zou kunnen duren). Dezebenadering heeft inmiddels veel van haar geloofwaardigheid verloren.Er zijn steeds meer aanwijzingen dat een toename van inkomensongelijkheid deeconomische groei negatief kan beïnvloeden, al is onder economen nog geensprake van een nieuwe consensus over de relaties tussen ongelijkheid en groei.Went bespreekt in hoofdstuk 7 hoe ongelijkheid groei zou kunnen remmen, enidentificeert vier mechanismen die daarbij een rol kunnen spelen. Een eerstemechanisme is dat mensen met hogere inkomens een geringer deel van hun inkomenaan consumptie besteden, waardoor de effectieve vraag – behalve naar luxegoederen – kan stagneren als de hogere inkomens meer stijgen dan de lagere. Enomdat veel topinkomens – denk aan de omvangrijke financiële sector – sterk kunnenfluctueren, is een mogelijke consequentie van de toename van luxe consumptiedat de volatiliteit en instabiliteit van de economie toenemen. Een ander mechanismedat uit onderzoek naar voren komt, is dat dalende of stagnerende inkomensaan de onderkant leiden tot onderinvesteringen in menselijk kapitaal. Wanneereen groot of groeiend deel van de bevolking moeite heeft om het hoofd bovenwater te houden, is de kans groot dat zij niet meer in staat zijn om voldoende teinvesteren in hun eigen toekomst en in die van hun kinderen, in opleidingen of ineen nieuw of te verbeteren bedrijf. Dit holt de groeimogelijkheden van een land opde middellange termijn uit. Ook komt de actuele vraag aan de orde of een lageregroei – waar sinds het uitbreken van de financiële crisis nu al een aantal jaren sprakevan is – zou kunnen leiden tot een grotere inkomensongelijkheid, met mogelijkeen negatieve spiraal als gevolg.1.4 ongelijkheid en beleidMet een instrumentele benadering van economische ongelijkheid is geen ‘optimaalniveau’ van ongelijkheid vast te stellen of te beredeneren, althans niet met dehuidige kennis. De vraag hoeveel economische (on)gelijkheid goed is voor eenland, en voor Nederland in het bijzonder, zullen we in deze publicatie dan ook nietbeantwoorden. Wel is het van belang om een maatschappelijke en politieke afwegingte maken waarbij rekening wordt gehouden met morele en instrumentele perspectieven– dus met de gevolgen van economische ongelijkheid. Ter afsluiting van