V28_Hoe_ongelijk_is_NL_volledig

Recommendations

Info

d e t e k t o n i e k v a n d e i n k o m e n s o n g e l i j k h e i d i n n e d e r l a n d 53bevolking draagt dit bij aan de verhoging van de gestandaardiseerde ongelijkheid. 17Het opwaartse effect van equivalisering vanaf het tweede deciel in figuur 2.4 weerspiegeltdat.2.5 hoe de druk van de inkomenstektoniek teverminderen?Samenvattend: de bruto-inkomensongelijkheid is in de afgelopen decennia drastischtoegenomen en ook tijdens de financiële crisis verder gestegen – in tegenstellingtot de diepe recessie van begin jaren tachtig, toen de ongelijkheid juist ietsdaalde. Dit geldt nog sterker voor de gestandaardiseerde-inkomensverdeling: delaagste inkomens blijven over de 35 jaar grosso modo onveranderd, de hoogsteinkomens stijgen met meer dan 60 procent. Het topinkomensaandeel volgensinternationale definities vertoont voor het eerst een stijging, ook gedurende deafgelopen vijf jaar. De groeiende ongelijkheid berust op dalende uitkeringen aan deonderkant en stijgende marktinkomens aan de bovenkant. In het bijzonder dehogere arbeidsinkomens nemen verder toe en overvleugelen de andere inkomens.Stijgende individuele topbeloningen (zie De Beer, hoofdstuk 3) en een toenemendecombinatie van inkomens binnen huishoudens (tweeverdieners) zijn hiervoorverantwoordelijk. Reële inkomens in een groot deel van het midden van deinkomensverdeling stagneren onafgebroken en liggen tegenwoordig eerder lagerdan hoger vergeleken met de jaren zeventig. Het mediane bruto-inkomen doet hetslechter dan zijn pendant in de Verenigde Staten. Daar leidt de positie van hetmediane bruto-inkomen tot veel debat: een debat dat hier ten ene male ontbreekt.De meest gebruikte, geaggregeerde ongelijkheidsmaat, de Gini-coëfficiënt, gaatvoorbij aan deze ontwikkelingen omdat deze let op het resultaat in het midden vande verdeling en tegelijkertijd belangrijke verschuivingen binnen de verdeling overhet hoofd ziet. Ook besteedt de Gini-coëfficiënt minder aandacht aan de uiteinden,‘where the action is’. Laten we hierbij vaststellen dat het laagste deciel geen volatielsamenraapsel vormt, en het hoogste deciel evenmin. Het eerste deciel is in de loopvan de tijd aanmerkelijk meer huishoudens gaan omvatten met een inkomen uitarbeid. Jongeren, lees: studenten, vormen slechts een minderheid en hun rol is eerderkleiner geworden dan groter. Vooral het aandeel van de huishoudens in dekernleeftijd van de arbeidsmarkt (25-64 jaar) is gestegen; dit verschilt tegenwoordignog maar weinig van het algemeen gemiddelde. Deze huishoudens nemen deplaats in van gepensioneerden, die naar de naasthogere decielen zijn verhuisd, metdank aan de jarenlang opbouw van ons nationaal stelsel van kapitaalgedektepensioenen.Bij een onveranderde inkomensherverdeling volgt de netto-ongelijkheid de brutoongelijkheid.Omdat de herverdelende werking van belastingen en premies isafgenomen, stijgt de ongelijkheid van netto-inkomens echter meer. Omdat boven-
54 h o e o n g e l i j k i s n e d e r l a n d ?dien het effect van standaardisering voor huishoudsamenstelling is verminderd,groeit de ongelijkheid van gestandaardiseerde inkomens nog sterker. De top10 procent van marktinkomens is ook in bruto- en nettotermen uitgelopen op derest en tegelijkertijd zijn hun huishoudens relatief kleiner geworden, waardoor degestandaardiseerde ongelijkheid nog sterker is gestegen. Daartegenover staat deonderkant van het inkomensgebouw, die al 35 jaar surplace draait, voor bruto-,netto- én gestandaardiseerde inkomens. Veel van de ongelijkheidsgroei is geconcentreerdin de jaren tachtig, al is de groei van (arbeids)topinkomens juist daarnagestaag doorgegaan. Het zou ook een grote verrassing zijn als alle veranderingendie tijdens de jaren negentig en daarna zijn aangebracht in uitkeringen en het minimumloon,18 samen met de alom bekende groei van topbeloningen, particulier enpubliek, geen sporen in de ongelijkheid hadden achtergelaten.De voortgaande groei van de inkomensongelijkheid berust op fundamentals dieaannemelijk maken dat deze in de komende jaren niet vanzelf minder zal wordenen in een daling zal omslaan. Arbeidsinkomens raken steeds meer geconcentreerdaan de top van de inkomensverdeling, mede door het stijgende aantal verdienersbinnen de huishoudens. Dit laatste, plus de algemene groei van de ondernemingshuishoudens,zetten de, voor de herverdeling onmisbare, belastingopbrengstonder druk. De standaardisering van de huishoudinkomens sorteert bij de te verwachtenvoortgaande gezinsverdunning steeds minder effect. Hierdoor zal degestandaardiseerde ongelijkheid toenemen, zolang niet eerst de netto-inkomensongelijkheidvermindert, evenals – daaraan voorafgaand – de ongelijkheid van debruto- en marktinkomens. Inkomensherverdeling heeft hun stijging nu al bij langena niet kunnen bijbenen, laat staan als de ongelijkheidsgroei blijft voortduren.Aan deze vaststellingen verbind ik enkele belangrijke conclusies. Allereerst is hetvan groot belang de aandacht te richten op de groeiende ongelijkheid vanarbeidsinkomens. Zonder aandacht voor hun belangrijke rol komt de bestrijdingvan de groeiende ongelijkheid door herverdeling neer op dweilen met de kraanopen. Verhoging van het minimumloon, zoals de Britse regering serieus overweegt,en demping van de topbeloningen liggen voor de hand. Echter ook het stijgendaantal verdieners binnen huishoudens verdient de aandacht. Eenverdienerszakken omlaag in de inkomensverdeling en zien hun inkomen waarschijnlijksteeds meer stagneren. De combinatie van verdieners brengt huishoudens naar detop van de inkomensverdeling, huishoudens die lagere individuele arbeidsinkomensontvangen dan hun toppositie doet vermoeden. Hierdoor neemt debelastingcapaciteit van de hogere inkomens per saldo af. Eenverdienershuishoudensin de top 10 procent van de inkomensverdeling hebben een echt hoog inkomenen betalen effectief 28 procent van hun inkomen aan belasting, in tweeverdienershuishoudensdraagt de belangrijkste verdiener 22 procent af en de partnerslechts 12 procent. Het is daarom van belang om bestaande en nieuwe individugerichtebelastingmaatregelen door te lichten op het effect dat ze sorteren op de huis-
Page 2 and 3:
Hoe ongelijk is Nederland?
Page 8 and 9: 7lijst figuren en tabellenfiguren1.
Page 10: 9ten geleideHoeveel (on)gelijkheid
Page 14 and 15: e c o n o m i s c h e o n g e l i j
Page 38: DEEL Iontwikkeling van economische
Page 41 and 42: 40 h o e o n g e l i j k i s n e d
Page 53: 52 h o e o n g e l i j k i s n e d
Page 80 and 81: 4 vermogensongelijkheid in nederlan
Page 82 and 83: v e r m o g e n s o n g e l i j k h
Page 102: DEEL IIgevolgen van economische ong
Page 105 and 106:
104 h o e o n g e l i j k i s n e d
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Page 153:
show all

V28_Hoe_ongelijk_is_NL_volledig

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?