V28_Hoe_ongelijk_is_NL_volledig
V28_Hoe_ongelijk_is_NL_volledig
V28_Hoe_ongelijk_is_NL_volledig
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
24 h o e o n g e l i j k i s n e d e r l a n d ?inkomensverschillen in Nederland kleiner moeten worden (63 procent, vergelekenmet 72 procent van de lager opgeleiden) (wrr 1996b, scp 2013). Ook opvallend <strong>is</strong>dat mensen die tijdens hun leven sociale stijging hebben ervaren, minderinkomens<strong>ongelijk</strong>heid wensen: blijkbaar kijken ‘sociale stijgers’ wel degelijk achterom(Andersen en Ya<strong>is</strong>h 2012).Maar betekent dit ook dat als de sociale stijging stagneert, minder mensen zich zorgenmaken over <strong>ongelijk</strong>heid? Volgens Wilkinson (hoofdstuk 5) neemt de gevoeligheidrond <strong>ongelijk</strong>heid ju<strong>is</strong>t toe nu de econom<strong>is</strong>che groei in het westen stagneerten tegelijkertijd de econom<strong>is</strong>che verschillen toenemen. Oftewel: <strong>ongelijk</strong>heidwordt vooral een maatschappelijk thema als we niet allemaal meer in hetzelfdeschuitje zitten. Dat wordt ook mooi beschreven in een essay van Hirschmanen Rotschild (1973: 545). Zij beschrijven hoe <strong>ongelijk</strong>heid gaat schuren als je ‘in deverkeerde rij staat’:Stel dat ik in een tweebaanstunnel rij, beide banen gaan in dezelfde richting en ik komterecht in een behoorlijke file. Zover ik kan zien (wat niet erg ver <strong>is</strong>) rijdt in beide banengeen enkele auto. Ik sta in de linkerbaan en ik voel me terneergeslagen. Na een tijdjebeginnen de auto’s in de rechterbaan te rijden. Uiteraard krijg ik dan weer goede moed. Ikweet dat de file <strong>is</strong> opgelost en na een tijdje <strong>is</strong> vast mijn baan aan de beurt om te gaan rijden.Zelfs al sta ik stil, ik voel me veel beter dan daarvoor, door de verwachting dat ik binnenkortook zal rijden. Maar stel dat de verwachting niet uitkomt en alleen de rechterbaanblijft rijden: in dat geval zal ik, samen met mijn lotgenoten uit de linkerbaan, op eenbepaald moment behoorlijk boos worden en klaar zijn om de duidelijk zichtbare onrechtvaardigheidte corrigeren door directe actie te ondernemen (zoals illegaal de andere baankiezen terwijl er een witte doorlopende streep staat die de banen scheidt).Ongelijkheid <strong>is</strong>, kortom, niet altijd onverdraaglijk: in de file zijn we allemaal gelijk.Maar als econom<strong>is</strong>che stagnatie daadwerkelijk voelbaar wordt voor een deel van debevolking terwijl een ander deel zichtbaar vooruitkomt, dan gaat <strong>ongelijk</strong>heidwrijven. Econom<strong>is</strong>che stagnatie én toenemende econom<strong>is</strong>che verschillen zijn duseen pijnlijke mix. Bovendien: inkomensverschillen manifesteren zich vergelekenmet vroeger steeds meer op de arbeidsmarkt en de werkvloer: het zijn de verschillenin loon die toenemen (hoofdstuk 2 en 3). Daardoor wordt econom<strong>is</strong>che <strong>ongelijk</strong>heidsteeds meer zichtbaar en voelbaar.De instrumentele benadering van <strong>ongelijk</strong>heidDe morele benadering <strong>is</strong> uitermate relevant voor een maatschappelijke en politiekeafweging over econom<strong>is</strong>che <strong>ongelijk</strong>heid. In deze publicatie wordt echter eentweede benadering uitgewerkt, namelijk een meer instrumentele benadering. Gaatde morele benadering in op de vraag naar de gewenste mate en vorm van (on)gelijkheidals doel op zich, de instrumentele benadering kijkt of minder econom<strong>is</strong>che<strong>ongelijk</strong>heid een middel <strong>is</strong> om andere doelen – denk aan econom<strong>is</strong>che groei, alge-
Change language