V28_Hoe_ongelijk_is_NL_volledig

g r o e i e n d e b e l o n i n g s v e r s c h i l l e n i n n e d e r l a n d 633.2 verklaringen voor de groeiendebeloningsverschillenIn veel ontwikkelde economieën zijn de beloningsverschillen de afgelopen decenniatoegenomen (oeso 2008, 2011), nadat zij in de periode daarvoor juist warenafgenomen. De groeiende loonongelijkheid manifesteerde zich het sterkst in deVerenigde Staten en in het Verenigd Koninkrijk, hetgeen verklaart waarom vooralin die landen veel onderzoek is gedaan naar de achtergronden ervan.Onder economen, die de meeste studies naar beloningsverschillen verrichten,overheersen twee verklaringen voor de toename van de loonongelijkheid, namelijktechnologische ontwikkeling en de globalisering. Beide verklaringen richtende aandacht primair op de loonkloof tussen hoog en laag opgeleiden.De verklaring die onder economen bekend is als skill-biased technological change,stelt dat de introductie van nieuwe productietechnologieën de vraag naar hoogopgeleide arbeidskrachten doet toenemen en de vraag naar laag opgeleiden doetafnemen. Simpel gezegd: hoog opgeleiden werken met computers, laag opgeleidenworden door computers vervangen. Door de grotere vraag naar hoog opgeleiden,worden zij relatief schaars en gaat hun loon omhoog. Voor de laag opgeleiden geldthet omgekeerde: voor hen zijn er steeds minder banen beschikbaar, waardoor hunloon onder druk staat.In een meer genuanceerde variant wordt ook rekening gehouden met het beschikbareaanbod aan arbeidskrachten. Immers, door de stijging van de onderwijsdeelnameneemt het aanbod van hoger opgeleide arbeidskrachten toe, terwijl het aanbodvan lager opgeleiden afneemt. Zoals de Nederlandse econoom en NobelprijswinnaarJan Tinbergen al in de jaren zeventig beschreef, ontstaat er dan een ‘racetussen opleiding en technologie’. Vergroot technologische ontwikkeling de vraagnaar hoger opgeleiden sneller dan de onderwijsexpansie het aanbod doet stijgen,dan worden hoog opgeleiden relatief schaarser en stijgt hun loon. Gaat de onderwijsexpansieechter sneller dan de technologische ontwikkeling, dan ontstaat erjuist een overaanbod aan hoog opgeleiden en zal hun loon dalen. Tinbergen (1975)constateerde dat tot in de jaren zeventig het onderwijs de race had gewonnen,waardoor de loonverschillen tussen hoog en laag opgeleiden in de voorgaandedecennia kleiner werden. Hij voorzag echter dat dit in de toekomst mogelijk anderszou zijn, doordat de deelname aan het hoger onderwijs langzamerhand haar verzadigingspuntzou bereiken, terwijl de technologische ontwikkeling eindeloos doorkan gaan. Inderdaad wordt de groei van de loonverschillen in de afgelopen decenniawel gezien als aanwijzing dat de technologie inmiddels de race van het onderwijsheeft gewonnen (vergelijk Jacobs 2003, Goldin en Katz 2008).