V28_Hoe_ongelijk_is_NL_volledig

d e t e k t o n i e k v a n d e i n k o m e n s o n g e l i j k h e i d i n n e d e r l a n d 45van huishoudens. Daarin staan de gestandaardiseerde inkomens centraal. Dezezijn het resultaat van bruto-inkomens na aftrek van belasting en sociale premies enna correctie voor de omvang en samenstelling van de ontvangende huishoudens.Begrijpelijkerwijs zijn beide van invloed op het nut van een gegeven inkomen. Destandaardisering drukt de huishoudinkomens uit als equivalenten van een eenpersoonshuishouden.Ze corrigeert ervoor dat meer dan één persoon is aangewezenop een gegeven inkomen, en tegelijk ook dat meerdere personen schaalvoordelenbehalen door samen een huishouden te voeren en daarom met een gemiddeldgeringer inkomen het welzijnsniveau van de eenpersoonsstandaard kunnen bereiken.Van belang is dat dit gestandaardiseerde inkomen niet statistisch wordt waargenomen,maar het resultaat vormt van een bewerking van de gegevens. Dezebewerking is zelf niet gestandaardiseerd maar kan op verschillende manieren wordenuitgevoerd. 11De aan het begin genoemde stabiliteit van de Gini-coëfficiënt heeft betrekking ophet gestandaardiseerde inkomen, en hierop richten zich ook het nationale en internationalearmoedebeleid. Standaardisering leidt de facto tot een drastische verminderingvan de inkomensongelijkheid, omdat huishoudens met hogere inkomensdoorgaans groter zijn. Hun positie in de inkomensverdeling schuift daardooromlaag. Het gestandaardiseerde inkomen is derhalve een complex resultaat, vana) oorspronkelijke inkomensvorming op de arbeidsmarkt, in onderneming en uitvermogen, b) inkomensherverdeling door inkomensoverdrachten en afdracht vanbelasting en premies, en c) huishoudvorming en -ontwikkeling in combinatie metde manier waarop de effecten daarvan worden bepaald.2.3 van bruto naar netto en verder: effecten vaninkomensherverdeling en -standaardiseringZoals gezegd, verschilt het bruto-inkomen van het marktinkomen door de toevoegingvan overdrachten. Vervolgens is het gestandaardiseerde inkomen twee stappenverwijderd van het bruto-inkomen: van bruto naar netto door belasting- enpremieheffing, en van netto naar gestandaardiseerd door equivalisering. Elk vandeze stappen heeft een groot effect op het niveau van de ongelijkheid. Het is beterze gescheiden te houden omdat er heel verschillende factoren aan ten grondslagliggen: overheidsbeleid voor de herverdeling en individueel gedrag voor de huishoudvorming.12 Het effect van deze stappen wordt doorgaans bepaald door simpelwegde ongelijkheid tussen de verdelingen voor en na zo’n stap te vergelijken.Daarbij worden huishoudens bij elk inkomensbegrip opnieuw op een rij gezet naarde hoogte van dat inkomen. De vergelijking omvat daardoor meer dan alleen destap van herverdeling of standaardisering en geeft niet het effect op gegeven huishoudensaan maar op wisselende huishoudens. Om het effect beter in beeld te krijgenpas ik hier een vaste rangschikking van de huishoudens toe; deze is steedsgebaseerd op de hoogte van hun bruto-inkomen zoals gebruikt in figuur 2.1. Op die