tc çukurova üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü maliye anabilim ...

hesaplarından elde ettikleri faiz gelirleri, yurt dışında elde edilen gelir olarak kabul
edildiğinden Türkiye’de vergilendirilmemektedir. 320
107
Off-shore bölgelerde kurulu bankalar, daha fazla para kazanmak ve vergi
yükünü en aza indirmek amacıyla para yatırılan merkezlerdir. Ancak Türkiye’de
faaliyet gösteren ve mevduat kabulüne yetkili bulunan ve/veya Tasarruf Sigortası
Mevduat Fonu vasıtasıyla off-shore bankalar nezdinde açılmış bulunan hesaplar garanti
kapsamında bulunmamaktadır. 321
Aslında ekonomik kalkınma bakımından, doğru kullanılabilirse olumlu bir
enstrüman olabilecek kıyı bankacılığı kayıt merkezleri ve fonksiyonel merkezler olarak
iki kategoride değerlendirilmektedir. Kayıt merkezleri vergi ve kambiyo avantajları
nedeniyle yapılan işlemlerin üzerinden geçirildiği ve muhasebe kayıtlarının tutulduğu
merkezler iken fonksiyonel merkezler ise uluslar arası para ve sermaye piyasalarının
önemli halkalarını oluşturan, mevduat toplama ve kredi verme gibi tüm bankacılık
işlemlerinin yapıldığı merkezlerdir. 322
Türkiye’de kıyı bankacılığına yönelik yapılan yasal düzenlemeler
incelendiğinde sadece kayıt merkezi yaratılmasına ilişkin düzenlemeleri içerdiği
görülmektedir. Kıyı bankacılığına yönelik yapılan düzenlemeler ile uluslar arası
firmaların İstanbul da toplanmasını sağlamak, İstanbul’u uluslar arası düzeyde bir finans
merkezi haline dönüştürmek ve dış kaynaklardan elde edilecek fonların ülke içinde
yatırımlara yönlendirilmesinin amaçlandığı söylenebilir. Ancak yapılan düzenlemeler
sadece kayıt merkezi yaratılmasına yönelik olmuştur. Bu tür kayıt merkezlerinin ülke
ekonomisine katkısı çok büyük boyutlarda olmamakta, ancak küçük ülkelerde ve
ekonomik gelişmenin az olduğu ekonomilerde bu katkılar anlamlı tutarlara
ulaşmaktadır. Kayıt merkezlerinin genellikle iç pazarı küçük, yeterli ulusal sermaye
birikim sağlayamamış, para otoritesinin bulunmadığı veya çok zayıf olduğu, az nüfuslu
ve gelirlerinin büyük bölümünü turizm ve hizmet sektöründen sağlayan üretim ve
tüketim kapasitelerinin küçük olduğu ülkelerde geliştiği görülmektedi. Bu tanım Türk
ekonomisi için pek geçerli değildir. Türkiye ekonomisi gibi nispeten büyük
ekonomilerde bu katkı önemsenmeyecek boyutlarda kalmaktadır. 323
320 Öz, Semih, (2005), a.g.e., ss.318
321 Cimat, Ali, Taş, Mahir, (2004), ‘Türkiye’de ve Dünya’da Kıyı Bankacılığı Uygulamaları ve Vergi
Cennetleri’, Mevzuat Dergisi, Ağutos, Sayı:80, http://www.mevzuatdergisi.com/2004/08a/02.htm
322 Tiryaki, Çiğdem, (1990), a.g.m., ss.3-4
323 Cimat, Ali, Taş, Mahir, (2004), a.g.m., http://www.mevzuatdergisi.com/2004/08a/02.htm