tc çukurova üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü maliye anabilim ...

GİRİŞ
1980’li yılların sonrasında dünya ekonomisi büyük bir değişim sürecine
girmiştir. Bu değişim, bir yandan ekonomilerin yeniden şekillenmesine yol açarken,
diğer yandan da vergilemeyle ilişkin politikaların da yeniden düzenlenmesine yol
açmaktadır.
Dünya ekonomisinin küreselleşmesi vergi sistemlerinin önüne kısa ya da uzun
vadede çözümlenmesi gereken birçok sorun çıkarmıştır. Bu sorunlar sadece ulusal ya da
yerel sorunlar değil daha geniş boyutlarda çözüm gerektiren sorunlardır. Uluslararası
ticaret hacminin artması, çok uluslu şirketlerin büyümesi, sermaye gibi üretim
faktörlerinin hareketliliğinin artması, mal, hizmet ve paranın saniyelerle ölçülebilen
sürelerle yer değiştirebilmesi ölçülemez yararlar sağlamanın yanında bir o kadar
olumsuz sonuçları da beraberinde getirmiştir. Bir yandan ‘vergi cennetleri’ ya da düşük
gelir vergileriyle sermayenin eğilim gösterdiği ‘tercihli vergi rejimleri’ ile giderek
büyüyen vergi rekabeti, hızla yayılan elektronik ticaret ve elektronik ödeme sistemleri
ile birlikte küresel alanda vergileme sorunlarının ortaya çıkmasına neden olmaktadır.
Vergi cennetleri vergi oranlarının sıfır ve sıfıra yakın olduğu ülkeler olarak
ifade edilmektedir. Bu ülkeler tarım alanları ve fiziki yatırım alanları sınırlı olan başka
gelir kaynakları bulunmayan küçük ada ülkeler olduklarından ekonomik kalkınmayı
sağlamada yabancı sermayeye ihtiyaç duymaktadırlar. Yabancı sermaye girişini
hızlandırmak ve özellikle mobil sermayenin en iyi değer kazanabileceği cazip bir ülke
haline gelebilmek için de vergi sistemlerini kullanmışlardır. Vergi cennetlerinde vergi
oranlarının sıfır veya sıfıra yakın olması, bazı gelir gruplarından hiç vergi alınmaması,
bilgi değişiminin bulunmaması, vergi kanunlarının şeffaf olmaması ve kişi ya da
kurumların bu ülkelerde belirli bir düzeyde faaliyette bulunma zorunluluğunun
bulunmaması küresel alanda sermayenin ve yatırımların yönünün değişmesine neden
olmuştur. Ve böylece vergi cenneti kavramının ortaya çıkmasına neden olmuşlardır.
Durumun ciddiyetini anlayan Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı
(OECD), 1996 yılında başlattığı ‘Zarar Verici Vergi Rekabeti İle Mücadele Projesi’
çerçevesinde 1998 yılında yayınlanan rapor ile vergi cenneti ülke olmanın kriterleri,
vergi cenneti ülkelerin bir listesi belirlenmiş ve bu ülkeler zararlı vergi rekabetine karşı
işbirliği yapmaları için taahütte bulunmaya davet edilmişlerdir.
Avrupa birliğinin vergi rekabetini engelleme girişimi Roma Antlaşmasına
dayanmakta ve vergi rekabetini engelleme girişimleri Ruding Komitesi Raporu ve