tc çukurova üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü maliye anabilim ...

düşük vergi ödemek amacıyla yönlendirilmişlerdir. Günümüzde sermaye akımlarının
anı dalgalanmalar göstermesi kürsel mali krizlerin sinyallerini vermektedir. 1995
Meksika ve Asya ekonomik krizleri bu tür finansal akımların ekonomiye ve sosyal
hayata maliyetlerinin bir örneğidir. 259
Sermaye akımlarının serbetleşmesi ile birlikte gelir düzeyi yüksek kesimler
varlıklarını ve gelirlerini nispeten daha düşük vergi oranlarının uygulandığı ya da hiç
verginin uygulanmadığı vergi cennetlerine kaydırmaktadırlar. Özellikle gelişmekte olan
ülkelerin bu vergiden kaçınma faaliyetleri sonucunda kaybettiği yıllık toplam gelir
kaybı Oxfam tarafından 50 milyar dolar olarak tahmin edilmiştir 260 . Yine gelişmekte
olan ülkeler, vergi cennetleri nedeniyle meydana gelen vergi rekabeti sonucunda gelir
düzeyi yüksek olan kesimlerin vergi matrahlarının yurt dışına kayması sonucunda yılda
yaklaşık 15 milyar dolar vergi geliri toplayamamaktadır. 261
2.1.7.2.1. Vergi Planlaması
Bir kişinin faaliyetlerinin, asgari düzeyde vergi ödemesini sağlayacak şekilde
düzenlenmesini ifade eden “vergi planlaması”, mükelleflerin vergi cenneti ülkelerden
yararlanmaya dönük motivasyonunu oluşturan önemli faktörlerden birisidir. 262
şunlardır: 263
Mükelleflerin vergi planlaması çerçevesinde gerçekleştirdiği faaliyetler
- Vergi cennetlerindeki düşük veya sıfır oranlı vergiler ile istisna ve
muafiyetlerin geniş olması dolayısıyla mükellef, üzerindeki vergi yükünün kendi
ülkesindekine nazaran büyük oranda azaltılması amacıyla vergi cenneti bir ülkeyi tercih
edebilmektedir.
- Vergi idarelerinin etkin çalışmadığı ya da iyi şekilde örgütlenmemiş bir vergi
idaresine sahip olan ülkelerdeki mükellefler, kendi ülkelerindeki vergi ödemelerini
bilinçli olarak geciktirerek, devlete zamanında ödemeleri gereken vergileri vergi
cennetlerine aktarmakta böylelikle hem vergisiz kazanç elde etmekte hem de devlete
259
Oxfam, (2000), a.g.m., http://www.globalpolicy.org/socecon/develop/2000/1100ox.htm
260
Oxfam, (2000), a.g.m., http://www.globalpolicy.org/socecon/develop/2000/1100ox.htm
261
Gurtner, Bruno, (2004), a.g.m.
262
Cangir, Niyazi, (2001), a.g.m., ss.105.
263 Karsan, Erol, (1984), ‘Vergi Kaçırma ve Vergiden Kaçınma ile Mücadelede Uluslar arası İşbirliği’,
Maliye ve Gümrük Bakanlığı Araştırma, Planlama ve Koordinasyon Kurulu Yayını, İstanbul, ss.58-59
82