tc çukurova üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü maliye anabilim ...

işletmenin fiziki varlığı arasındaki bağın kopmasına neden olması vergi
yükümlülüğünün tespit edilmesini zorlaştırmaktadır. E-ticaret açısından işyeri
kavramının da yeniden sorgulanması gerekmektedir. Çünkü uluslararası vergi
anlaşmaları, vergilendirmede işyeri kavramını dikkate almaktadır. Bu yüzden e-ticaret
üzerinden yapılan alış-verişlerin vergilendirilebilmesi için mutlaka bir işyeriyle
bağlantısının kurulması gerekmektedir. Ancak bu işyeri mutlaka fiziksel özelliklere
sahip olması gerekmez. İşyeri ölçütlerini internette faaliyet gösteren işletmelere
uygulamak kuramsal olarak mümkün olmakla birlikte bazı güçlükleri de bulunmaktadır.
Örneğin zaman ve yer bakımından sabit bir sunucu üzerine konumlanmış ve üzerinden
ticari bir faaliyetin yürütüldüğü bir web sitesinin işyeri olarak nitelenmesi
mümkündür. 121 Sabit iş yeri fiziksel yer olarak görülmekte yayının yapılıp internet
sunucularının (server) olduğu yerler olarak kabul edilmektedir. Fakat internet
sunucularının aynalama (mirroring) yöntemi ile farklı yerlerde bulunabilmesi, bu ilkeye
olan bağlılığı azaltmıştır. Çünkü internet teknolojisinin gelişmesiyle sunucu ya da
eşdeğerlerinin, dünya üzerinde fiziksel bir yerleşimi yerine uydular üzerinden de hizmet
vermesi mümkün bulunmaktadır. 122
Elektronik ticaret uluslararası vergilendirmenin en temel ilkelerinden kaynak
ve ikamet ilkelerini temelinden sarsmaktadır. Satıcı firmanın vergi cennetinde yerleşik
olması ya da yerleşik gibi gösterilmesi durumunda bütün vergi yükümlülükleri ortadan
kalkabilmektedir. Dolaylı ticarete konu olan ürünlerin fiziksel tesliminde vergiyi
doğuran olayın en azından gümrük ve satış vergileri yönünden tespiti mümkün
bulunmaktadır. Dolaysız vergiler açısından sorunların çözümü ise mutlaka uluslararası
işbirliğini gerektirmektedir. Ayrıca, bu işbirliği çerçevesinde, vergilendirme
sorunlarının ortaya çıkmasına neden olan teknolojinin yine bu sorunların çözümü için
kullanılması sonucunda vergiyi doğuran olayın tespitinin mümkün olacağı
düşünülmektedir. 123
121 Güngör, Kamil, (2002), a.g.m., ss.139
122 Ekmekçi, Esra, (2003), a.g.e., ss.55
123 Öz, Semih, (2004), ‘Devletlerin Vergilendirme Yetkileri Sınırının E-Ticaret Açısından
Değerlendirilmesi, Maliye Dergisi, Sayı:147, Eylül-Aralık, ss.100,
http://portal1.sgb.gov.tr/calismalar/yayinlar/md/md147/devletlerinvergilendirme.pdf
35