tc çukurova üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü maliye anabilim ...

Tüm bu tanımlamalar doğrultusunda vergi cennetleri önemli vergisel avantajlar
sunmaktadırlar. Vergi cenneti; diğer ülke veya bölgelere kıyasla tüm veya bazı gelir
unsurlarına düşük veya sıfır oranlı vergi uygularak üretilen ürünlerin daha ucuz bir
şekilde piyasaya sunulabildiği diğer bir deyişe önemli vergisel avantajlar nedeniyle
haksız rekabetin sağlandığı ve üretilen ürün miktarlarının dünya serbest piyasa
ekonomisindeki talep-arz dengesinin kurallarına uyulmadığı başka bir anlatımla
denetimsiz olarak kara paranın kullanıldığı, kıyı bankacılığı ve paravan şirketler yoluyla
gizli çalışabilme olanağı sağlayan yerler olarak tanımlanabilir. 130
Uluslararası rekabet koşullarında vergi cenneti olarak adlandırılabilecek ülke
veya bölgelerin ortaya çıkması mükelleflerin vergiden kaçınmayı ve vergi kaçırmalarını
kolaylaştıran yeni bir olanağa kavuşmalarına ve dolayısıyla ulus devletlerin vergi
kaybına uğramasına yol açmaktadır. Şöyleki vergi cennetleri çok düşük vergi oranları
ile diğer ülkelerde elde edilen gelirleri vergiden kaçırmaya olanak sağlayacak şekilde
sahte vergisel adreslerin meydana gelmesine neden olmaktadırlar. Bu şekilde vergi
cennetleri kendilerine yönelen finansal sermaye üzerinden aldıkları cüz’i vergi ve
ücretlerden gelir elde etme imkanına kavuşurken diğer ülkelerden gelen sermaye
sahipleri ise buralarda elde ettikleri gelirleri beyan etmediği için sermayenin kaynağı
olan ülkeler vergi kaybına uğramaktadırlar. 131
Vergi cennetleri küresel bir finansal yapı üzerine kurulmuştur. Bu nedenle
sermaye piyasalarının küreselleşmesi kıyı ötesi finansal faaliyetlerin öneminin
artmasına neden olmuştur. Yapılan tahminlere göre dünya genelinde elde edilen gelirin
üçte biri vergi cenneti olarak adlandırılan kıyı ötesi finansal piyasalarda
tutulmaktadır. 132 Kıyı ötesi finansal merkezlerin sermaye için cazip yatırım olanakları
sunması ülkelerde matrah kayıplarının yaşanmasına neden olmaktadır. Diğer bir deyişle
vergisel ya da vergi dışı faktörlerle sermayenin diğer ülkelerden çıkmasına neden olan
vergi cenneti ülkeler, bu ülkelerin vergi gelirleri üzerinde olumsuz bir etki
bırakmaktadır. 133
Vergi cenneti ülkeler uyguladıkları vergi rejimine göre; hiçbir verginin
alınmadığı, yurt dışı faaliyetler üzerinden verginin alınmadığı, düşük oranlı verginin
130 Arıkan, Z., Akdeniz, H., (2005), a.g.m., ss.294
131 Aktan, Coşkun C., Vural, İstiklal Y., (2004), a.g.m., ss.11
132 Oxfam, (2000), ‘Tax Competition and Tax Havens: OXFAM’S Presentation for UN Financing for
Development NGO Hearings’, Global Policy Forum Web Page, http://www.globalpolicy.org
/socecon/develop/2000/1100ox.htm
133 OECD, (1998), a.g.m., ss.22
37