tc çukurova üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü maliye anabilim ...

124
Öte yandan, mükelleflere ilişkili kişilerle yaptıkları işlemlere ilişkin olarak
uygulayacakları yöntemi Maliye Bakanlığı ile anlaşarak belirleme imkanı
sağlanmaktadır. Buna göre, uygulaması gereken yöntem konusunda tereddüdü olan
mükellefler Maliye Bakanlığı’na başvurarak belli bir dönem için anlaşma yoluyla
yukarıda açıklanan yöntemlerden hangisini kullanacaklarını tespit edebileceklerdir.
Tespit edilen yöntem 3 yılı aşmamak üzere, anlaşmada belirlenen süre ve şartlar
dahilinde kesinlik taşıyacaktır. Dolayısıyla, belli koşullar altında tespit edilen yönteme
göre yapılan işlemler vergi incelemelerinde eleştiri konusu yapılamayacaktır 358 . Bu
sistemin en büyük avantajı, mükellefler açısından belli bir süre için uygulanacak
yöntemin kesinlik taşıması ve herhangi bir eleştiri, ceza riski olmadan plan yapabilme,
önünü görebilme imkânı vermesidir. İdare açısından en büyük avantaj ise konunun
başlangıçta belli bir anlaşma ile belirlenmesi ve eleştiri sürecinden başlayarak yargı
sürecine kadar taşınabilecek bir işlemin getirdiği zaman ve iş yükünden tasarruf
sağlanmasıdır.
Dikkat edilmesi gereken bir husus ise, emsallere uygun fiyat veya bedellerin
tespitinde, söz konusu yöntemlere başvurulurken öncelikle, mükellefin kendisinin
ilişkisiz kişilerle yaptığı işlemlerde kullandığı fiyat ya da bedel, yani iç emsallerin
karşılaştırmaya esas ölçü olarak dikkate alınması gerektiğidir. İç emsalin hiç olmaması
veya güvenilir olmaması halinde ise benzer nitelikteki kurumların işlemleri yani dış
emsaller karşılaştırmada esas alınabilecektir. 359
4.2.2.2.4.1. Kar Bölüşüm Yöntemi
Kâr bölüşüm yöntemi, ilişkili kişilerin bir veya daha fazla sayıdaki kontrol
altındaki işlemlere ilişkin toplam faaliyet kârı ya da zararının, üstlendikleri işlevler ve
yüklendikleri riskler nispetinde ilişkili kişiler arasında emsallere uygun olarak
bölüştürülmesini esas almaktadır. Kar bölüşüm yöntemi, genellikle ticari işlemlerin
birbirinin içine geçtiği ve ayrılmaz bir parça gibi olduğu durumlarda uygulanmaktadır.
İş ortaklığı ve adi ortaklık şeklinde yürütülen ticari işlemlerden elde edilen karın
dağıtımında kullanışlı bir yöntemdir. 360
358 Güler, İbrahim, (2006), a.g.m., http://www.muhasebenet.net/makale_ibrahim_guler_transfer%20
fiyatlandirmasi%20yoluyla%20ortulu%20kazanc%20dagitimi.html
359 Yıldız, Murat, (2007), a.g.e., ss.88
360 Kapusuzoğlu, Tuncay, (2006), a.g.m., http://www.vergidunyasi.com.tr/DergiIcerik.aspx?ID=3206