tc çukurova üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü maliye anabilim ...

cenneti ülkelerin finansal yapılarının yeniden düzenlenmesi vergi cennetlerinin vergisel
açıdan getirdiği olumsuzlukları telafi edecek bir sonuçtur. 188
2.1. Vergi Cennetleri
Vergi cennetleri, vergi ödememe ya da daha az vergi ödeme önerisiyle diğer
ülkelerin birey ve kurumlarını kendi ülkelerinde yatırım yapmaya davet eden ülkelerdir.
Vergi cennetleri genel olarak üretici vergi cennetleri ve geleneksel vergi cennetleri
olarak iki grupta sınıflandırılmaktadır. Üretici vergi cennetleri, üretim faaliyetlerinden
elde edilen gelirlere çok düşük oranda vergi uygulayarak ülkelerine fiziksel yatırım ve
ekonomik faaliyetlerini çekmeyi amaçlayan ülkelerdir. Geleneksel vergi cennetleri ise
yasal ikametgahı bu ülkede olan işletmelerin gelirlerine çok düşük oranda vergi
uygulamaktadır. 189
Üretici vergi cennetleri, ülkelerinde uluslararası doğrudan yatırımların artması
ve üretim tesislerinin kurulması amacı ile üretim işletmelerine önemli vergi ayrıcalıkları
sunarlarken yine bu ülkeler kendi ülkelerinde yerleşik bulunan diğer kişi ve kurumları
ise vergilendirmektedirler. Üretici vergi cennetlerinin vergilemedeki bu farklı
uygulamaları üretici vergi cennetlerinin geleneksel vergi cennetlerinden ayırt edici
özelliğini oluşturmaktadır. Yabancı işletmelerin yatırımlarına uygulanan düşük oranlı
vergilemeye örnek oluşturabilecek Belçika ve İrlanda gibi gelişmiş ülkeler ile Malezya
ve Hindistan gibi gelişmekte olan ülkeler üretici vergi cenneti olarak gösteriebilirler.
İrlanda, belirli alanlarda üretim tesisi kuran yabancı yatırımlara %10 oranında azaltılmış
vergi oranı uygularken Belçika ise koordinasyon merkezi rejimi içerisinde faaliyette
bulunan işletmelere bütünüyle vergi muafiyeti tanımaktadır. 190
Geleneksel vergi cennetleri, yükümlülere aksi takdirde diğer ülkelerde yüksek
oranda vergi ödeyecekken vergiden kaçınma yoluyla avantajlar sağlamaktadırlar 191 .
Geleneksel vergi cennetleri daha çok adalar grubu üzerinde (örneğin İngiliz Virgin
Adaları) ya da ada cumhuriyetlerinde (örneğin Nauru Cumhuriyeti) ya da küçük
ülkelerde kurulmaktadır. Bu tür vergi cennetlerinin genellikle belirli bölgelerde geçerki
bağımsız yasaları vardır. 192
188 OECD, (1998), a.g.m., ss.22
189 Öz, Semih, (2005), a.g.e., ss.125
190 Öz, Semih, (2005), a.g.e., ss.125-126
191 Öz, Semih, (2005), a.g.e., ss.125
192 Öz, Semih, (2005), a.g.e., ss.128
56