tc çukurova üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü maliye anabilim ...

uygulanmasını yargıdan talep etmesi mümkündür. İşlemin taraflarına yapılan eleştiriye
göre; Hazine zararı ölçütü işlemin taraflarına göre de eşitsizlik yaratacaktır. İşlemin
tarafı gerçek kişiyse Hazine zararına bakılmadan eleştiri konusu yapılacak, işlemin
tarafı kurum ise “kar birleştirilmesi” mantığıyla Hazine zararına bakılacaktır. Ve
işlemin doğurduğu sonuçlar açısından yapılan eleştiriler ise; hazine zararı ölçütünün
mükellef hukukuna aykırı olduğunu işlemin yapıldığı tarihte hazine zararı yok diye
eleştirilemeyenler, izleyen dönemlerde aynı işlemler nedeniyle hazine zararı ortaya
çıktığında eleştirilecekler ve ağır yaptırımlarla (gecikme faizi gibi) karşılaşacaklardır. 370
4.2.3. Vergi Cennetlerine Yapılan Ödemelerde Stopaj Uygulaması
129
1980’li yılların sonu ve 1990’lı yılların başı itibariyle hız kazanan çeşitli politik
ve ekonomik gelişmeler, sermayenin ve emeğin ülkeler arasındaki mobilizasyonunu da
hızlandırmıştır. Bu sayede dünya ticaret hacmi, son yirmi yılda daha önce hiç olmadığı
kadar artmıştır. Ekonomik küreselleşmeden daha fazla faydalanmak isteyen ülkeler,
yabancı yatırımcı çekmeye yönelik düzenlemelere ağırlık vermeye başlamışlardır. Bu
çerçevede sunulan vergi avantajları, ülkeler arası ekonomik rekabetin önemli bir parçası
haline gelmiştir. Ancak, neredeyse hiç bir üretim kapasitesi olmayan, coğrafi olarak çok
küçük bazı ülkelerin düşük ya da sıfır vergi yüküne sahip olmaları diğer ülkeler
aleyhine zararlı vergi rekabetine yol açmıştır. Vergi kaybına neden olan bu zararlı
uygulamalara karşı ülkemizde de çeşitli önlemler alınmış ve bu amaçla 5520 sayılı
Kurumlar Vergisi Kanunu’yla “vergi cennetlerine” yapılan ödemeler için vergi kesintisi
yapma zorunluluğu getirilmiştir. 371
Düzenleme ile OECD tarafından, belirli vergilerin ülke mevzuatında
bulunmaması, uygulanmaması veya önemsiz düzeyde kalması, söz konusu ülkenin,
vergi istihbaratından diğer ülkeleri yararlandırmaması, bilgi değişiminin bulunmayışı,
yasal mevzuat, idari ve yargısal hükümlerin şeffaflıktan yoksun ve belirsiz oluşu
şeklinde kriterlerle tanımlanmış bulunan, “vergi kaçırmak için kullanılan ülkeler” olarak
tanınan vergi cenneti olarak adlandırılan ve zararlı vergi rekabeti uygulayan ülkelerdeki
yerleşik kurumlara veya bu ülkelerde bulunan tam mükellef kurumlara ait işyeri veya
370 Kapusuzoğlu, Tuncay, (2008), a.g.m., http://www.vergidunyasi.com.tr/DergiIcerik.aspx?id=5044
371 Demir, Alper, (2008), ‘Vergi Cennetlerine Yapılan Ödemelerde Vergi Kesintisi’, Vergi Dünyası,
Ağustos, Sayı:324, http://www.vergidunyasi.com.tr/DergiIcerik.aspx?id=5082