tc çukurova üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü maliye anabilim ...

BİRİNCİ BÖLÜM
ULUSLARARASI VERGİ REKABETİ KAVRAMI VE KAPSAMI
Vergi, devletin veya devletten aldığı yetkiye dayanan kamu tüzel kişilerinin
geniş anlamdaki kamusal faaliyetlerinin gerektirdiği harcamaları karşılamak ya da
kamusal görevlerinin gereklerini yerine getirmek amacıyla ve yasal esaslara uymak
kaydıyle hukuki cebir altında, özel bir karşılık vaadi olmaksızın geri vermemek üzere
gerçek kişilerle gerçek olmayan kişilerden aldıkları para tutarlarıdır. 1 Rekabet ise aynı
amacı güden iktisadi veya idari bilimler arasındaki birbirine rakip sonuçlar doğuran
faaliyetlerdir. Piyasa ekonomisi açısından rekabet, mal ve hizmet piyasasında
teşebbüsler arasında özgürce ekonomik kararlar verilebilmesini sağlayan yarıştır. 2
Dünya ekonomisinin artan entegrasyonu sosyal, politik alanlarda olduğu kadar
ekonomik alanlarda da önemli sonuçlar doğurmaktadır. Küreselleşme nedeniyle artan
entegrasyon her yönüyle yeni ekonomik ilişkiler ortaya çıkarmakta, faktör mobilitesinin
artmasıyla çok uluslu şirketlerin dünyanın her köşesinde faaliyet gösterebilmesine,
teknolojideki hızlı değişim mallar, para, insanlar ve uluslar arasında bilgi alışverişini
daha ucuz ve daha kolay hale gelmesine, finansal alanda coğrafik olarak mobil
faaliyetlerin artması uluslararası finansal piyasaların genişlemesine neden olmaktadır.
Dünya ekonomisinin küreselleşmesi devletlerin geleneksel vergi yapılarının
değişmesine ve diğer yandan devletlerin birbirleriyle “vergi” konusunda rekabet ettiği
bir ekonomik sistem ortaya çıkmaktadır. 3
Küreselleşen ekonomik yapılarda çalışan yatırım yapan bireylerin, kurumların
faaliyetleri ile faaliyet yerlerini serbestçe seçebilmesi nedeniyle vergi faktörünün
yanında birçok ekonomik faktör etkili olmaktadır. Küreselleşmenin getirdiği iletişim ile
enformasyon alanındaki gelişmeler ve hızlı teknolojik gelişmeler sonucunda artan faktör
hareketliliği nedeniyle vergi rekabeti ekonomik faaliyetlerde bulunan birey ve
kurumların seçimlerini etkileyen sonuçlar meydana getirebilmektedir. 4
1 Nadaroğlu, Halil (2000), Kamu Maliyesi Teorisi, Kırklareli, Beta Basım A.Ş, ss.25.
2 Yılmaz, Ejder, (2003), Hukuk Sözlüğü, Ankara, Yetkin Yayınları, s.570.
3 Çevik, Savaş, (2004), “Küreselleşen Dünyada Vergi Politikası: Vergi Politikasında Dönüşüm ve Küresel
Sorunlar”, Vergi Dünyası, Yıl:23, Sayı:270, ss.154.
4 Giray, Filiz (2005), “Küreselleşme Sürecinde Vergi Rekabeti ve Boyutları”, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi,
Sayı:9, ss.94
3